Concentratie is enorm belangrijk tijdens het schrijven. Maar als ik werk aan de eerste versie van een lang artikel, gedraag ik me als een junkie. Ik ben verslaafd aan afleiding. Dat blijkt uit mijn browsegeschiedenis en – jawel – een gesprek met een psychiater. In deze post lees je wat er in je hersenen gebeurt als je steeds je telefoon of je e-mail checkt tijdens het werk. En je krijgt tips van een expert waarmee je jezelf dwingt om te stoppen met afleiding zoeken.

Vorige week werkte ik een halve dag aan een verhaal over een illusionist voor Volkskrant Magazine. Ik had me voorgenomen om me niet uit mijn concentratie te laten halen door e-mails, nieuwssites, of social media. Kortom: afleiding zoeken was verboden.

Maar in de twee uur dat ik ongestoord zou werken, bezocht ik volgens de geschiedenis van mijn webbrowser 63 websites.  Ik surfte van Facebook naar Twitter, Gmail en de New York Times. Daarnaast checkte ook regelmatig Whatsapp op mijn telefoon. Weg concentratie.

Zo’n schrijfdag vol versplinterde aandacht is helaas geen uitzondering. Ik schrijf bijna elk stuk met een half oog op mijn telefoon of op internetsites die ik helemaal niet wil bezoeken. Uiteindelijk komen de artikelen altijd af, maar echt geconcentreerd werk ik zelden. Kortom: ik heb grote behoefte aan wat concentratietips.

Waar komt de drang tot afleiding zoeken vandaan? En wat kan ik ertegen doen?

Tip tegen afleiding zoeken: tem je reflexbrein

Toen ik laatst een artikel schreef over telefoonverslaving, sprak ik met neuropsychiater Theo Compernolle. Hij is de auteur van het boek Ontketen je brein, hoe hyperactiviteit en multitasken je hersenen gijzelen. Het staat vol met tips om je concentratie te verbeteren.

Compernolle geeft de schuld van mijn constante zoektocht naar afleiding aan een primitief hersengebiedje dat diep verscholen zit in mijn brein, de nucleus accumbens. Dit hersendeel produceert het hormoon dopamine, een stof die motiveert om naar beloningen te zoeken.  Vroeger waren dat beloningen in de vorm van voedsel op de savanne in de Afrika. Maar hetzelfde hersengebied komt volgens Compernolle nu in actie als we op internet surfen of onze e-mail checken en zo onze concentratie verliezen.

“Ook bij deze vorm van afleiding zoeken, krijg je steeds een beloning: informatie. Het probleem is alleen dat je eindeloos bevredigende informatie kunt vinden op internet. Daardoor blijf je zoeken.“

De voldoening die je brein haalt uit een berichtje op Facebook of het piepje van een nieuwe e-mail duurt maar kort. “Hooguit een paar seconden en dan wil je alweer meer”, zegt Compernolle. “Je surft daardoor van het ene nutteloze feitje naar het andere, ik noem dit hersendeel  daarom het reflexbrein.”

Tip tegen afleiding zoeken: denk in blokken

Volgens Compernolle is er slechts één manier om de invloed van de nucleus accumbus te beperken. Het reflexbrein moet in de ruststand worden geparkeerd door je te focussen op één taak. Zodra je het schrijven combineert met een andere bezigheid, zoals internetten of op je telefoon kijken, zal het ‘oerhersendeel’ steeds de regie in je brein overnemen.

Alle stoorzenders uitschakelen, dat is volgens de psychiater de enige methode om je hersenen in de schrijfstand te krijgen en je reflexbrein te temmen. “Zet alles uit: je telefoon, je tv en het liefst ook je internetverbinding. Doe ook de deur van je kamer dicht, zodat er niemand binnenloopt. Zonder je af.”

Meer concentratietips

Als je zo’n omgeving zonder afleiding creëert, verandert er iets in je hersenen, beweert Compernolle. “Je zult merken dat de prefrontale cortex de boventoon gaat voeren.” Dat is het hersendeel waarmee we diep nadenken en analyseren. “Als je prefrontale cortex de baas is, voelt het alsof je een ander brein hebt, geen reflexbrein meer, maar een stel hersenen dat niet meer om de haverklap is afgeleid”, aldus de psychiater. “Je kunt daardoor beter nadenken en zult tot diepere inzichten komen bij het schrijven.”

Maar de grootste beloning komt volgens Compernolle na het schrijven. Wie een artikel afrondt zonder ondertussen te worden afgeleid, zal na afloop meer tevreden zijn over zichzelf, beweert hij. “Het geluksgevoel dat je eraan overhoudt, blijft langer hangen dan de korte voldoening die je krijgt van je e-mail checken. Zelfs dagen later kun je je nog goed voelen over een artikel dat je zonder afleiding hebt afgerond. En daarnaast lever je waarschijnlijk ook beter werk af.”

Je brein in de ruststand zetten is echter makkelijker gezegd dan gedaan. Wat zijn de beste technieken om je reflexbrein te temmen volgens Compernolle en andere experts? Vijf concentratietips.

Plan je afleiding

Deel je werkdag op in blokken (het liefst al de avond van tevoren) en gun jezelf afleiding. “Trek bijvoorbeeld een halfuur uit om te surfen op internet”, zegt Compernolle. “Plan daarna een uur in om geconcentreerd te gaan schrijven. Zo voorkom je dat alles door elkaar heen gaat lopen. Dit is de belangrijkste van alle concentratietips.”

Blokkeer het internet

Met de app Freedom kun je het internet tijdelijk uitschakelen op je computer of mobiele telefoon. Je kunt ook alleen specifieke sites blokken, zoals je Gmail, Twitter of Facebook. Ideaal om je reflexbrein te temmen.

Registreer je uren

Gebruik een tijdregistratieprogramma zoals Toggl om in kaart te brengen hoe lang je aan een schrijftaak werkt. Dit drukt mij vaak met mijn neus op de feiten. Als ik 9 uur schrijf aan een type artikel dat ik een week eerder nog binnen 6 uur afrondde, weet ik dat het tijd is om mijn telefoon weg te leggen.

Werk met de pomodoro-techniek

Werk steeds in blokken van 25 minuten en gun jezelf daarna 5 minuten afleiding. Dat is in het kort de pomodoro-techniek, bedacht door Francesco Cirillo (die bij de uitvoer een tomaatvormige kookwekker gebruikte).

Ga tussen geconcentreerde mensen zitten

Het is makkelijker om jezelf te concentreren als je op een plek zit waar meer mensen hard aan het werk zijn, zo blijkt uit onderzoek. Zelf schreef ik mijn boek Savelsbos in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag waar je niet hardop mag praten. Het was één van de weinige schrijfprojecten waarbij ik erin slaagde om afleiding tot een minimum te beperken.

Deel dit bericht zodat we ons meer concentreren op ons werk en tijd over houden voor leuke dingen, zoals concentratie op elkaar 😉 Is afleiding zoeken voor jou ook een probleem? Wat doe je ertegen? Laat het me weten in de comments.

Lees ook:

• Schrijven is schrappen: deze 11 woorden kun je altijd schrappen
• Wat is een achtergrondverhaal?
• Zo vermijd je passieve zinnen
• Waarom tangconstructies soms mooi kunnen zijn
• Waarom je soms op je bek moet gaan om artikelen te verkopen

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast