Laatst ontdekte ik een terugkerend foutje in mijn zinsbouw. Ik las een paar artikelen van mezelf terug en stuitte op deze passages.
In een Volkskrant-artikel over de bestrijding van faalangst bij muzikanten, schreef ik:
Hoe haal je het brein uit de faalangstmodus? Gek genoeg bleken de golfers uit Sian Beilocks onderzoek beter te gaan presteren als ze de opdracht kregen een liedje te zingen of naar muziek te luisteren.
In een Quest-artikel over het einddoel van Adolf Hitler kwam ik deze passage tegen, met ongeveer dezelfde zinsbouw.
“Hitler voerde tot in detail uit wat hij ruim 15 jaar eerder in Mein Kamp al had opgeschreven.” Opvallend genoeg was ook deze geregisseerde volksverhuizing destijds minder omsteden dan je nu zou denken.
Zinsbouw: een veel gemaakte fout
Zie je het terugkerende aanloopje in mijn zinsbouw? In beide passages maak ik een zin onnodig lang, omdat ik de lezer een boodschap wil meegeven voordat de hoofdzin goed en wel op gang komt. Dit soort aanloopjes komen vaak voor in wollige teksten.
Gek genoeg is…
Opvallend genoeg is…
Het vreemde is dat…
Zeker is dat…
Wat niet moet worden vergeten, is dat…
Aanloopjes in je zinsbouw zijn verleidelijk. Je hebt het gevoel dat je je lezer bij de les houdt door ze bij voorbaat al te vertellen hoe vreemd, gek, of belangrijk de aankomende zin is.
Maar het probleem is dat je je lezer daarmee terugduwt in de schoolbanken. Je speelt voor schooljuf- of meester. Let op: dit is opvallend. Houd je aandacht erbij, dit is vreemd. Trek dit vooral niet in twijfel, want dit is zeker.
Nadelen van zinsbouw met aanloopjes
Zinnen met aanloopjes hebben twee grote nadelen. Ten eerste komen ze betuttelend over. Een zin maakt meer indruk als je je publiek zélf concludeert dat de inhoud gek, belangrijk of opvallend is.
Opvallend genoeg beet de directeur een potlood doormidden toen hij de jaarcijfers zag.
Opvallend? Dat maakt je lezer zelf wel uit.
De directeur beet een potlood doormidden toen hij de jaarcijfers zag.
De tweede reden om geen aanloopjes te gebruiken, heeft te maken met zinsbouw. Een zin wordt onnodig lang en gecompliceerd. Met een aanloopje plak je een bijzin voor de hoofdzin. Daarmee schuif je de belangrijkste boodschap van de zin naar achteren. De kern van je zin sneeuwt onder.
Het belangrijkste is dat je voor het eten je handen wast.
Dat kan korter.
Was voor het eten je handen.
Of, als je het per se wil benadrukken:
Was voor het eten je handen. Dat is het allerbelangrijkste.
Zinsbouw: pomp geen lucht in e-mails
Door een aanloopje te nemen pomp je vooral lucht in je zinnen. Je blaast je boodschap op en laat je lezers minder ruimte om de informatie zelf te interpreteren, terwijl je de belangrijkste boodschap in je zin ook nog eens uitstelt.
Een aparte categorie van deze oppomp-zinnen zie je vaak in e-mails, brieven en rapporten. Schrijvers proberen je dan niet eens te verleiden met iets belangrijks, geks, of opvallends, maar gebruiken een aanloopje om iets vanzelfsprekends aan te kondigen.
Langs deze weg wil ik je vertellen dat ik morgen niet kom.
Gesteld kan worden dat hondenpoep bij ons in de straat zelden wordt opgeruimd.
De boodschap is dat we 1,5 meter afstand moeten houden.
Deze ‘luchtpomp-zinnen’ bevatten vooral meta-informatie. De schrijver die je in e-mail stuurt om te vertellen dat hij morgen niet komt, vertelt je met ‘langs deze weg’ dat hij je dit in een e-mail vertelt. Waarschijnlijk had je dat zelf ook al in de gaten.
Kortom: schrijf zoals deze voetballer een penalty neemt. Laat aanloopjes achterwege. Dat is veel doeltreffender.
Meer weten over aantrekkelijke zinsbouw? Schaf het Basisboek Journalistiek aan bij Bol.com
Lees al mijn algemene schrijftips, of in ieder geval deze berichten:
– Zinsbouw – met dit doodsimpele recept schrijf je betere zinnen
– Deze 21 woorden kun je altijd schrappen
– De zinsdelen kun je beter weglaten
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
