Ik heb de uitdrukking ’te allen tijde’ vaak fout gespeld in mijn leven. Waarschijnlijk heb ik alle verkeerde varianten wel eens gebruikt.
- te aller tijde
- ten aller tijde
- ten allen tijde
- te alle tijde
- ter aller tijde
De correcte spelling komt uit de tijd dat we nog naamvallen gebruikten in Nederland. Hoe zit dat precies?
Waarom is het ’te allen tijde’?
De uitdrukking te allen tijde begint met ‘te’, omdat er geen lidwoord achter staat. Alleen in dat geval mocht je vroeger het woord ’ten’ gebruiken.
Achter het bijvoeglijk naamwoord alle staat een -n. Het gaat hier namelijk om de derde of vierde naamval van een bijwoord bij het mannelijke woord: tijd. En dat zelfstandig naamwoord ’tijd’ krijgt een -e als uit uitgang, omdat het mannelijk is en ook in de derde of vierde naamval staat.
Moet je dit onthouden? Nee, want we gebruiken al heel lang geen naamvallen meer in het Nederlands.
Maar waarom eigenlijk niet? Ik interviewde voor het tijdschrift Quest taalkundige Peter-Arno Coppen van de Radboud Universiteit over die vraag. Hij zei er het volgende over.
Waarom gebruiken we in het Nederlands geen naamvallen meer?
Naamvallen zijn in de loop van de negentiende eeuw eerst langzaam verdwenen in de spreektaal en werden in 1934 helemaal afgeschaft. Maar hoe ging dat precies?
“Ik denk dat de uitgangen steeds minder goed waarneembaar werden in het spraakgebruik”, aldus Coppen. “Je hoort al snel het verschil niet meer tussen ‘de man’ en ‘den man’. Dan wordt de naamval moeilijker leerbaar voor de nieuwe generatie.”
Naamvallen werden volgens Coppen in veel gevallen ook overbodig. Oorspronkelijk gaven ze informatie over de rol van het zinsdeel, of de betekenis. Bijvoorbeeld dat een persoon als lijdend voorwerp of als onderwerp moest worden gezien.
Let op: niet alle naamvallen zijn verdwenen
“Maar dat doen we nu vaak een andere manier, met voorzetsels bijvoorbeeld, of omdat zinsdelen een vaste plaats hebben”, legt de taalkundige uit. “In de zin ‘gisteren heeft Mark Geert ontmoet’ weet je bijvoorbeeld dat Mark het onderwerp is en Geert het lijdend voorwerp, alleen door de plaats waar die woorden staan.”
Toch zijn niet alle naamvallen verdwenen uit het moderne Nederlands “Denk aan de voornaamwoorden ‘me’ en ‘mij’ tegenover ‘ik’, en aan versteende uitdrukkingen zoals ‘ter plekke’”, zegt Coppen.
Te allen tijde is ook zo’n versteende uitdrukking. Ik hoop dat de schrijfwijze nu voor altijd in mijn geheugen gegrift is.
Lees ook:
– Is het googlen of googelen?
– Schrijf je handvatten of handvaten? Deze 9 taalfouten zijn niet meer fout
– Bij deze 11 woorden liggen spelfouten op de loer
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
