“Toen ik nog als taalkundige bij het tijdschrift Onze Taal werkte, kreeg ik ontzettend vaak mensen aan de lijn die onzeker waren gemaakt over taal door anderen. Dan hadden ze bijvoorbeeld van een collega gehoord: “Nee, je mag niet schrijven ‘een aantal mensen zijn’. Dat klopt niet, want ‘aantal’ is enkelvoud. Als taalkundige weet ik dat die regel nergens op slaat, het meervoud is hier ook goed. Een andere onzinnige regel die ik vaak hoor is: je mag een zin nooit met ‘ik’ of met ‘en’ beginnen.“
Taalkundige Wouter van Wingerden, vaste gast in de Schrijfvis-podcast
Dit zegt Wouter van Wingerden. Wouter is taalkundige, maar allesbehalve een taalnazi. Hij mag dan wel lid zijn van de Commissie Spelling, maar hij vindt dat taal- en grammaticaregels vaak te serieus worden genomen. Sterker nog: hij moedigt mensen aan taalregels te overtreden als ze daarmee hun tekst aantrekkelijker kunnen maken. Daarom schreef hij Maar zo heb ik het geleerd! In dit boek rekent hij af met 50 kunstmatige taalkwesties.
Maar hij is ook regelmatig te gast in de Schrijfvis-podcast om taalkwesties te bespreken, ergernissen te uiten en zijn liefde voor taal te delen.
In aflevering #9 legt de dwarse taalkundige uit waarom hij soms expres een verkeerde spelling hanteert in appjes naar vrienden. Ook bespreekt hij welke woorden je volgens hem uit elke tekst kunt schrappen én waarom clichés in zijn ogen prachtig kunnen zijn. Onder de podcast vind je een kort uitgeschreven interview met Wouter van Wingerden als voorproefje.
Luister de podcast via Spotify Luister de podcast via AppleInterview met een dwarse taalkundige: Wouter van Wingerden
Hoi Wouter, je zit in de Commissie Spelling. Als jij als taalkundige één spellingregel op eigen houtje zou mogen veranderen, welke zou dat dan zijn?
Er zijn een paar lastige dingen waarvan ik denk: kan dat nou niet wat soepeler? Neem de tussen-n die je moet schrijven bij pannenkoek, de regels daarvoor zijn aan het einde van mijn schooltijd veranderd. Daar zijn wat excessen door ontstaan. Je moet bijvoorbeeld schrijven ‘ik stond secondelang bij het stoplicht’. En dat terwijl secondenlang hier veel logischer klinkt. Maar het woord ‘seconde’ heeft het zowel het meervoud ‘seconden’ als ‘secondes’. Dat is allebei goed. En de regel is dat je geen tussen-n schrijft als een woord ook een meervoud heeft dat eindigt op een s. Als ik iets zou mogen veranderen, zou ik zeggen: jongens sta het woord secondelang ook met een n toe, want wat geeft dat nou?
Denken mensen vaak dat jij een taalnazi bent?
Ja, heel vaak. Mensen zijn soms bang om me te mailen, of te appen, omdat ik taalkundige ben. Ze zeggen dan gekscherend: ‘als ik maar geen fouten maak bij jou.’ En ergens menen ze het echt, dat weet ik gewoon zeker. Maar ik ben absoluut geen taalnazi, het maakt me geen moer uit of iemand fouten maakt. Sterker nog: het kan best leuk zijn als mensen taal op hun eigen manier gebruiken. Ik probeer juist om allerlei onzinnige regeltjes uit de wereld te helpen. Veel mensen denken bijvoorbeeld dat je een zin nooit mag beginnen met ‘ik’, of dat je niet mag schrijven ‘een aantal mensen zijn…’, en dat is totale onzin. Die schoolregeltjes moet je zo snel mogelijk afleren. Dat is ook de insteek van mijn boek Maar zo heb ik het geleerd!
Clichés
Als je teksten van andere mensen leest, waar erger jij je dan het meeste aan?
Ik kan me ergeren aan formele taal. Zelf zou ik liever zien dat mensen meer schrijven zoals ze praten. Dan wordt een tekst beter leesbaar. Eén van mijn stokpaardjes is het woordje ‘echter’, dat kun je vaak beter schrappen of vervangen door ‘maar’ of ‘toch’. ‘Echter’ is schrijftaal, het is overdreven formeel. Wanneer gebruik je dit woord nou in het dagelijks leven? Als je in de kroeg zou staan en iemand zou het woord ‘echter’ gebruiken, dan zou je denken: die is raar, ik moet hier weg.
Jij houdt wel van clichés, toch?
Ik verzamel inderdaad samen met mijn collega Pepijn Hendriks al jaren clichés. En dan gaat niet om clichés die vaak als negatief worden ervaren, zoals versleten beeldspraak, maar om zinnetjes die bijna iedereen regelmatig gebruikt. We hebben ze verzameld in ons boek Dat hoor je mij niet zeggen. Je vindt daarin clichés als: ‘je kunt ook overdrijven, natuurlijk’, of ‘als de zon weg is, is het meteen fris’, ‘het zijn weer de donkere dagen voor kerst’.
Dat zijn van die zinnetjes die iedereen wel eens laat vallen in een gesprek. Je hebt dan meestal niet het idee dat je een cliché gebruikt. Je denkt: ik zeg gewoon wat ik meen, ik zeg iets origineels. Maar je hebt dit soort zinnetjes gewoon op de plank liggen in je hoofd. Ik vind dit soort clichés heel leuk en echt, ze horen bij de natuurlijke taal. Als je schrijver bent, kun je er handig gebruik van maken door ze in dialogen te verwerken. J.J. Voskuil deed dit heel slim. Zijn dialogen zitten vol met deze zinnetjes, en lijken daardoor levensecht.
Dit zijn de bekendste boeken van taalkundige Wouter van Wingerden:
Lees ook:
– Deze 7 schrijfregels kun je aan je laars lappen
– Bij deze 11 woorden liggen spelfouten op de loer
– Podcast: deze copywriter stuurt zijn volgers elke dag een mail
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
