‘Lillend vogelbekdier’
‘Chocoladesnol!
‘Platgekeesd snotkegelwijf’
Hoe grof mag je zijn als schrijver? Deze week herlas ik het boek Rosie van Stephen King, één van mijn favoriete auteurs. Rosie gaat over een vrouw die op de vlucht is voor haar man Norman, een gewelddadige psychopaat die vastbesloten is haar te vermoorden omdat ze bij hem is weggelopen. Sommige hoofdstukken worden verteld vanuit het perspectief van Norman. Deze cursief gedrukte pagina’s barsten van de scheldwoorden en aanstootgevende taal. Je wordt meegetrokken in de logica van een grofgebekte vrouwenhater.
Niets van dit alles zou die hoeren van het blijf-van-mijn-lijfhuis veel uitmaken, dat wist Norman net zo goed als hij zijn eigen naam kende.
En met een hoer-hoer-hier en een hoer-hoer-daar, dacht Norman, terwijl hij ervoor zorgde dat hij zijn langzame kuierpas aanhield, en ervoor zorgde het huis niet met een lange blik te verzwelgen, maar met kleine hapjes. Hier een hoer, daar een hoer, een hoer-hoer overal. Ja inderdaad. Overal een hoer-hoer.
Kuttenkasteel, recht vooruit!
Scheldwoorden
De vrouwonvriendelijke redeneringen van de hoofdpersoon zijn vaak zo absurd dat het grappig is, maar tegelijkertijd zit er een donker randje aan zijn vuilbekkerij, waardoor het verhaal meer spanning krijgt. Je wordt je als lezer steeds meer bewust van zijn bizarre denkbeelden en het gevaar dat hij vormt voor de hoofpersoon Rosie. Het gevloek en getier van Norman geeft je een inkijkje in de geest van een psychopaat.
Hij had Stamper om dezelfde reden gemold als waarom hij die roodharige hoer in haar lichtbruine hotpants had gewurgd – omdat er iets van de bodem van zijn geest naar boven was gekropen en hem had gedwongen het te doen. Dat ding was daar nu steeds vaker en hij wilde er niet aan denken.
Maar het effect van de grove taal gaat verder dan dat. Door de simplistische en racistische redeneringen, besef je dat er waarschijnlijk in het echte leven ook mensen bestaan zoals Norman. Dat geeft het boek iets onbestemds.
Het grote oude nikkerkreng deed Norman vaag denken aan een rugbyspeler uit Chicago, William Refrigerator Perry. Als je ooit probeert me te slaan schattenbout, gebruik ik je als trampoline, mompelde hij.
Bij het lezen van Rosie, vroeg ik me af: hoe ver kun je eigenlijk gaan als schrijver met aanstootgevende, vrouwonvriendelijke en racistische taal? Zit er een grens aan welke scheldwoorden je in de literatuur mag gebruiken?
Een snelle scan van Nederlandse literatuur leert dat je je als schrijver veel kunt permitteren als het om scheldwoorden gaat. Zo lang het functioneel is voor het verhaal, mag bijna alles. Dat blijkt uit het werk van bijvoorbeeld Harry Mulisch, Simon Vestdijk en Ronald Giphart. Deze schrijvers leggen hun personages net als King af en toe de meest weerzinwekkende teksten in de mond om hun karakter of gemoedstoestand te benadrukken.
Hieronder een overzicht van de 13 grofste scheldpartijen uit de Nederlandse literatuur. De origineelste exemplaren lees je onderaan – ze zijn afkomstig van schrijver Ronald Giphart.
Simon Vestijk
In deze passage uit De dokter en het lichte meisje van Simon Vestdijk heeft de een hoofdpersoon een nogal vernederende benaming voor prostituees.
Van alle kanten bekeken was huidologie een rotvak. Zijn praktijk drukte hem, of eigenlijk niet zijn praktijk, maar zijn huis drukte hem, die ene etage achter die donkere bomen; hij had wat geld over, van Indië nog, maar hij zat op verdomd hoge lasten, en syfilis zag je niet meer, en gonorrhoe alleen bij chocoladesnolletjes, die zich niet lieten behandelen, dus die zag je óók niet meer, en hij was bang dat de tijden wel eens slechter zouden kunnen worden dan zij al waren.
Hugo Claus
Claus laat één van zijn personages in De Hondsdagen een oud vrouwtje intimideren door haar de huid vol te schelden.
‘Ik weet het wel, jij gloeiende teef’, zei Druon op de tweede verdieping, met de handen op de heupen. ‘Houd haar vast’, en met ons vieren gingen we haar wonderlijke kamer binnen.
Boudewijn Büch
Büch laat wat personages in zijn roman Links homo’s beledigen.
‘De CPN’ers begonnen te krijsen: ‘Zo strontridders, waren de potencafés in Peking gesloten?’
Harry Mulisch
Mulisch is volgens het etymologisch woordenboek de eerste schrijver die het woord teringlijer verwerkte in een roman.
‘Is dat je vrijer, die teringlijer?’ roept één van zijn personages in Archibald Strohalm.
Kees van Beijnum
Van Beijnum schuwt het schelden met ziektes niet in zijn bekendste roman De oesters van Nam Kee.
Die kankerlul, wat was hij van plan? Had hij überhaupt wel een plan? Die mummie was nog te stoned om aan zijn zak te krabben. Hij zei niets, hij bewoog ook niet, misschien was hij wel dood. Ik schopte tegen zijn gymp. Hij draaide zijn hoofd langzaam naar me om, maar ik kon door die kutbril zijn ogen niet zien.
Jan Cremer
Cremer is de koning van de literaire scheldpartijen. Het boek Ik, Jan Cremer staat vol met beledigingen.
Motherfuckers! Krijg de pleuris en de grafkanker,’ schreeuwde ik. ‘Vieze flikkers.’ ‘Holpompers,’ riep Barry hen na.
Hé boerenlul,’ bulderde ik hem toe: ‘Weet jij wel wie ik ben? Hoerenloper, pruimelikker!’
Wil jij mijn moppie de laatste poen afpakken? Voor zo’n rotboekje van je, terwijl jij de grootste laaienlichter van het eiland bent. Met die gratekut naast je.
Simon Carmiggelt
Ook Carmiggelt was niet vies van wat scheldwoorden, zo is te lezen in zijn bundel Kroeglopen.
De man boog zich naar mij over, keek mij aan met ogen die fonkelden van woede en zei: ‘Vuile stinkende luizenbroeier, krijg de kanker in je hart.’
Ronald Giphart
Giphart is met afstand de meest creatieve schrijver als het op scheldwoorden aankomt. In zijn roman Phileine zegt Sorry komen de volgende beledigingen voorbij, uitgesproken door de ontspoorde hoofdpersoon Phileine.
Lillend vogelbekdier
Bebrilde waterbig
Wandelende braakemmer
Verschrikkelijke geitekop
Reptielgezicht
Darmwandabces
Platgekeesd snotkegelwijf
Doorlekkende spagaatslobber
Meer bijzondere scheldwoorden uit de Nederlandse literatuur vind je in het Groot Scheldwoordenboek van Marc Koster.
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
Lees ook:
- Stappenplan boek schrijven: hoe ik debuteerde met een thriller en mijn tweede boek niet afkreeg
- Deze 11 woorden kun je altijd schrappen
- De beste 21 boeken over schrijven
- Zo maak je aantrekkelijke koppen voor je blog
- Waarom je beter in het midden kunt beginnen bij het schrijven van een blog
- De beste 21 boeken over schrijven
- Dit gebeurt er in je brein als je steeds je telefoon checkt tijdens het werken
Vissen kunnen helemaal niet schrijven!