Deze week ontwaakte ik op een manier die voor mensen in de negentiende eeuw heel gewoon was – met behulp van een ‘porder’.
Nog half bewusteloos tilde ik maandagochtend mijn hoofd van mijn kussen. Ik hoorde een luid getik dat ik niet kende. Het was 7:10, zag ik op mijn wekker. Maar vanuit mijn ooghoek zag ik ook een schaduw die over in mijn slaapkamerraam viel.
Toen ik mijn hoofd draaide, schoot mijn hartslag omhoog. Pal voor mijn raam op de binnenplaats van mijn appartementencomplex stond een man in een blauwe overal Hij tikte met zijn knokkel tegen het glas. Hij maakte een verontschuldigend gebaar. ‘Sorry dat ik stoor’, riep hij. ‘We komen uw berging schilderen, heeft u misschien de sleutel.
De porder – een menselijke wekker uit de negentiende eeuw
Toen schoot het me te binnen: ja, ik had daar een brief over gelezen, maar was vergeten om mijn berging open te laten. Met een slaperig gezicht overhandigde ik hem even later de sleutel.
Die dag zat ik om acht uur al achter mijn computer. Normaal lukt me dat niet. Als ik het alarm op mijn telefoon om 7 uur zet, druk ik ‘s ochtends zonder erbij na te denken op snooze en vallen mijn ogen als vanzelf weer dicht.
(lees hier de meest opmerkelijke slaapgewoontes en rituelen van bekende schrijvers)
Na het bezoek van de klusjesman was ik klaarwakker. Het deed me denken aan een historisch feitje dat ik ooit tegenkwam: in de negentiende eeuw was het doodnormaal om een menselijke wekker te hebben. En nee, dan bedoel ik niet dat mensen wakker werden gemaakt door hun partner. Wekker zijn was in de negentiende eeuw een beroep – een ambacht.
Het gereedschap van porders: blaaspijpen, besjes en sleutels
De mechanische wekker was voor veel mensen nog te duur. Daarom gingen mannen en vrouwen met lange stokken door de straten. Ze tikten op de ramen van mensen die een abonnement hadden op hun wekdienst. Gemiddeld hadden ze 30 tot 100 klanten in hun wijk, die allemaal 0,70 cent betaalden.
Vaak werden ze ook ingehuurd door fabrieken om ervoor te zorgen dat arbeider op tijd achter de lopende band verschenen.
Op de rug van de menselijke wekkers hingen blaaspijpen. Ze bliezen besjes naar de ramen waar ze met hun stok niet bij konden. Als je het getik of de besjes op je raam negeerde, kwam je van een koude kermis thuis. Sommige wandelende wekkers wilden namelijk ook de sleutel van je huis. In noodgevallen kwamen ze naar binnen om je een por in je zij te geven.
In Nederland werden menselijke wekkers dan ook ‘porders’ genoemd.
Ik vind dat een prachtig gegeven uit de geschiedenis. Juist door dit soort beeldende details uit het dagelijks leven krijgt het verleden kleur: je ziet het voor je. Als je een boek schrijft of een roman over een bepaalde periode uit de geschiedenis, zoek dan naar dit soort feitjes. Wek het verleden tot leven met beroepen, voorwerpen en gebruiken die inmiddels uit ons dagelijks leven zijn verdwenen. Trek je lezer terug in het dagelijks leven van toen.
Wie is jouw porder?
Maar de ervaring op maandagochtend met mijn menselijke wekker – de klusjesman – deed me ook beseffen dat moderne technologie niet altijd beter is dan mensenwerk. Ook vandaag de dag hebben we baat bij iemand die ons af en toe even in de zij port, of desnoods een schop onder onze kont geeft.
En dan bedoel ik niet alleen bij het opstaan, maar ook projecten die veel zelfdiscipline vereisen zoals mijn online schrijfcursus Storytelling in je tekst. Die kun je zelfstandig volgen op een online platform voor slechts 129 euro.
Maar je boekt toch net iets makkelijker grote resultaten als je het VIP-pakket neemt. Dan ben ik namelijk je ‘porder’. Ik klop meteen na aanschaf van de cursus op je deur om doelen te stellen, en te zorgen dat je eraan gaat beginnen.
Ik geef je ook een por als het tijd is om je verhaal naar me op te sturen dat je met behulp van de cursus hebt geschreven. En als je dat doet, geef ik je daar persoonlijke feedback op. En wees gerust, kloppen op de deur is hier niet letterlijk bedoelt. Ik stuur gewoon mailtjes, ik kom je niet wakker maken ‘s ochtends zoals een ouderwetse porder. Dan moet je iemand anders zoeken.
Bekijk de cursus StorytellingLees ook:
– Wat je van mijn mislukte risotto kunt leren over creativiteit
– Waarom ik vaker nee moet zeggen – en jij ook
– Zo bedenken topschrijvers onvergetelijke personages
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
