Ga je een artikel schrijven? Pas dan op voor de allergrootste valkuil. Zelfs na 15 jaar ervaring als freelance journalist voor Quest, de Volkskrant trap ik er nog regelmatig in.
Meestal zie ik het pas als ik mijn eerste versie overlees: shit, de tekst is een beetje saai. Hoe komt dat?
De oorzaak is bijna altijd hetzelfde: het artikel bevat te veel droge informatie en te weinig voorbeelden. Lees de alinea hieronder maar.
Artikel schrijven: de allerbelangrijkste tip
De bewoners van het Noordeinde in Delft hebben last van een rattenplaag. De knaagdieren zorgen op dagelijkse basis voor overlast. Ze laten op de vreemdste plaatsen hun ontlasting achter en doen zich tegoed aan voedselvoorraden.
Deze alinea wordt veel levendiger als je er een voorbeeld aan toevoegt.
Eén van de bewoners ontdekte bijvoorbeeld een spoor van rattenkeutels dat vanuit een keukenkastje naar de voorraadkast leidde. Toen ze de deur opendeed, zag ze een rat met zijn kop naar beneden in een grote bak muesli hangen.
Kortom: geef voorbeelden, het liefst in elke alinea. Die zorgen voor mini-verhaaltjes waarin je lezer zich kan verplaatsen. Dit is de moeder aller schrijftips voor de schrijvers van artikelen.
Maar daarmee ben je er nog niet. Want hoe schrijf je nu een goed artikel van begin tot einde? Hoe zorg je voor een goede structuur en hoe houd je de aandacht van je lezer vast? Hieronder zet ik de belangrijkste tips op een rij.
Bij elke tip staan links naar artikelen die dieper op de schrijftechniek ingaan.
1 – Bepaal je invalshoek: bedenk een spannende vraag
Begin niet zomaar te schrijven. Doe eerst research, en bepaal dan wat de invalshoek van je artikel is. Met welke grote vraag kun je lezers nieuwsgierig maken naar het verhaal achter jouw onderwerp?
Zo schreef ik voor Quest een stuk over de vraag: wie was de rijkste koning ooit? Maar dat werd niet de hoofdvraag van het artikel, want die vraag kun je in één zin beantwoorden.
Mansa Moussa, de koning van Mali, wordt beschouwd als de rijkste koning aller tijden.
Wat is dan wél een vraag waarmee je de lezer nieuwsgierig maakt naar het verhaal achter deze man. Zelf koos ik voor deze invalshoek: hoe kwam Mansa Moussa aan zijn fortuin, en wat deed hij ermee?
(Zoek je originele ideeën voor invalshoeken en onderwerpen – steel dan gerust uit dit lijstje. En lees ook hoe redacteuren van het tijdschrift Quest onderwerpen bedenken voor artikelen)
2 – Schrijf een pakkend begin met de kroegpraatregel
Begin je artikel met iets dat direct de aandacht trekt. Een goede anekdote werkt altijd. Lezers kunnen zich makkelijker verplaatsen in een verhaal, dan in droge informatie.
Dus stel: je maakt een artikel over een bijeenkomst van hondentrainers in Ahoy, die daar demonstraties geven. Begin je artikel dan niet met die informatie. Beschrijf liever hoe een hond door hoepels springt, met daarnaast zijn trotse trainer.
Met zo’n kort, beeldend verhaaltje maak je het onderwerp van je artikel herkenbaar voor je lezers. Na het lezen van de anekdote staan ze meer open voor algemene informatie over het hoofdonderwerp. Deze techniek heet in medias res.
Verder kun je een artikel ook beginnen met een opvallend feitje of een mooie quote van een geïnterviewde. In mijn blog over ‘de kroegpraatregel’ bespreek ik drie manieren om een artikel te beginnen.
3 – Schrijf een notendop-alinea
Na een pakkend begin willen je lezers weten waar ze aan toe zijn. Wat gaan ze precies te weten komen in je artikel? En waarom zouden ze het uitlezen?
Dat maak je meteen na je begin duidelijk in de notendop-alinea. In deze alinea vertel je de lezer waarom ze daarnet jouw anekdote, quote of feitje hebben gelezen. Je geeft wat achtergrondinformatie over je hoofdonderwerp.
Vervolgens werp je de hoofdvraag van je artikel op. Daarmee zeg je eigenlijk: als je verder leest, kom je het antwoord op deze vraag te weten.
Dus bijvoorbeeld:
De hond die door een hoepel sprong, was niet de enige viervoeter die afgelopen zaterdag een kunstje deed in Ahoy. Op het 12e hondenfestival gaven tientallen gediplomeerde hondentrainers aan het publiek. Wat zijn de nieuwste technieken om je hond goed op te voeden?
4 – Bouw spanning op
Nu ga je de hoofdvraag van je artikel beantwoorden. Dat doe je stap voor stap. Je onthult steeds meer informatie. Geef dus niet meteen het antwoord op de hoofdvraag, maak je lezer nieuwsgierig.
In het artikel over de rijkste koning aller tijden was de hoofdvraag bijvoorbeeld: wat deed Mansa Moussa met zijn rijkdom?
In het artikel behandelde ik per alinea de volgende onderwerpen. Je komt steeds dichter bij het antwoord.
- Hoe Mansa Moussa koning werd (hij verving zijn broer)
- Hoe hij steeds meer land veroverde met rijkdommen zoals zoutmijnen
- Hoe hij besloot op bedevaart te gaan met een gigantische stoet personeel
- Hoe hij onderweg bijna letterlijk strooide met geld
- Hoe er in de plaatsen die hij aandeed inflatie optrad door al dat geld
- Hoe hij vlak voor zijn dood nog een gigantische moskee liet bouwen
Maar er zijn meer manieren om spanning op te bouwen in je artikel
5 – Schrijf pakkende alinea’s
Je alinea’s zijn eigenlijk kleine verhaaltjes op zich. Stop er niet te veel informatie in. Behandel je één deelvraag, of onderwerp per alinea. Dus bijvoorbeeld: hoe werd Mansa Moussa koning?
Eerst trek je de aandacht van de lezer met een openingszin waarmee je nieuwsgierig maakt naar dit onderwerp en de rest van de alinea. Dat noem je een kernzin, of topische zin.
Eigenlijk was het helemaal niet de bedoeling dat Mansa Moussa heerser van Mali zou worden.
Vervolgens bevredig je deze nieuwsgierigheid in de rest van de alinea.
Zijn broer was koning tot 1312. Maar deze Mansa Abu-Bakr was een avonturier, en volledig in de ban van reizen op de Atlantische oceaan. Hij wilde zo graag weten wat er aan de andere kant van de zee lag, dat hij een expeditie ondernam met een vloot van 200 schepen. Van die ontdekkingsreis keerde hij nooit terug. Zijn opvolger was Mansa Moussa, die destijds begin twintig was.
Natuurlijk zijn er meer manieren om een alinea te schrijven. Zo kun je slim spelen met topische zinnen. Ook mag je soms best twee alinea’s gebruiken als je wat wil uitwijden bij een deelvraag.
Oh ja, en vergeet dus niet om voorbeelden te geven in alinea’s.
6 – Schrijf een pakkend einde
Als je de hoofdvraag hebt beantwoord, is het tijd voor een pakkend einde. De bekendste manier om een einde aan je artikel te breien, is een verwijzing naar het begin van je verhaal.
Dus stel, je bent bent begonnen met een anekdote over een hond die door een hoepel springt. Dan zou je kunnen eindigen met een alinea, waarin je beschrijft hoe deze hond een koekje als beloning krijgt van de trainer.
Maar een goed einde bevat ook altijd één nieuw ingrediënt, bijvoorbeeld een laatste tip of een nieuwtje. Je zou de trainer bijvoorbeeld nog één advies kunnen laten geven aan de lezer.
Lees nog 5 technieken om een artikel af te sluiten.
7 – Bedenk een pakkende kop
Als je artikel af is, weet je precies wat de spannendste en grappigste informatie is. Verwijs daarnaar in je kop met signaalwoorden, zoals ‘dit’ en ‘deze’. Daarmee maak je je lezer nieuwsgierig. Bijvoorbeeld zo:
Dit is de beste techniek om je hond te trainen
Hoe de rijkste koning ter wereld letterlijk met geld strooide
Maar behalve signaalwoorden heb je meer mogelijkheden om je lezer nieuwsgierig te maken. Dit zijn de 6 bouwstenen van pakkende titels boven je artikelen. Het werkt ook goed als je belooft de lezer voor een grote fout te behoeden. De kop van dit artikel heb ik niet voor niets gekozen.
Artikel schrijven? Laat mij je helpen
Wil je beter worden in het schrijven van lange artikelen? Volg dan mijn cursus Topartikel. Daarin leer je een methode waarmee je jezelf minutieus voorbereidt op het schrijfproces. Achteraf kun je feedback vragen op de eerste versie van je eigen artikel.
Bekijk de cursus Topartikel schrijvenLees alle posts over het schrijven van artikelen, en vooral deze:
- Hoe begin je een artikel? Gebruik de kroegpraatregel
- Wat is een achtergrondartikel eigenlijk?
- Waarom je soms op je bek moet gaan om artikelen te verkopen
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
Ik vind je website heel informatief en leuk om te lezen. Bij bovenstaand stuk vroeg ik me af of je het niet ook andersom kunt doen; eerst een achtergrondartikel schrijven en dan later kijken bij welke doelgroep het zou passen en dan aanbieden bij een tijdschrift op krant die zich richt op die doelgroep. Wat zijn jouw gedachtes daarover? groet, Paulien
Dank je Paulien! Ik denk eerlijk gezegd dat het moeilijk wordt om je artikel op die manier te slijten. Veel kranten en tijdschriften vinden het fijn om van het begin af aan betrokken te zijn bij een artikel zodat ze ook kunnen meedenken over stijl en vorm. Maar je kunt het natuurlijk proberen. Wie niet waagt die niet wint 😉
Bedankt voor dit informatieve stuk! Helaas ben ik geneigd om de informatie te betwijfelen. Dit komt doordat er een paar duidelijke grammaticale fouten in het stuk staan. Van iemand die schrijflessen geeft verwacht ik een foutloos stuk. Zonde!
“ Die tweede versie was niet nodig geweest als ik van tevoren de moeite had genomen voor om me goed voor te bereiden op het schrijfproces”
“ Het is dan ook belangrijk dat een kernvraag snel aan bod komen in een artikel”
Nogmaals dank.
Met vriendelijke groeten,
Hylke van Grinsven
Bedankt voor de verbeteringen Hylke. Volgens mij maakt iedereen wel eens fouten. Maar je moet natuurlijk helemaal zelf weten waar je wel en niet aan twijfelt.