Het onderwerp van een zin is de persoon, of het ding waar het allemaal om draait in een zin. Het ‘doet’ iets, of er is iets mee aan de hand.
Dat klinkt misschien vaag. Maar met de onderstaande voorbeelden wordt het duidelijk. Ook voor Ben, de beller in de strip hierboven.
Het onderwerp: een paar voorbeelden
Josina gooit haar rapport uit het raam
In de bovenstaande zin is er maar één iemand die iets doet, Josina. Zij is dus het onderwerp.
Josina gooit haar rapport naar Bilal.
Er staan nu twee personen in de zin, maar nog steeds is Josina degene die iets doet. Zij is het onderwerp.
Het rapport is door Josina in de prullenbak gegooid.
In deze zin is er geen actie. Niemand doet iets. Het gooien is al gebeurd. Maar met wie of wat is er iets aan de hand? Het rapport. Dat ‘is’ gegooid. Daarom is het rapport hier het onderwerp.
Ben ik nou de het onderwerp in deze zin?
Ook in deze zin is er weinig actie. Maar er is wel iets aan de hand met iemand, met de belangrijkste persoon in deze zin, de ‘ik’. Dat woordje is dus ook het onderwerp. Ben heeft dus in zekere zin gelijk, maar de vriendin waarmee hij belt ook.
Lastig? Gelukkig is er een eenvoudig ezelsbruggetje om het onderwerp op te sporen.
Hoe vind je zelf het onderwerp van een zin?
Je vindt het onderwerp door eerst de persoonsvorm in een zin te zoeken. Dat doe je door een zin vragend te maken, zonder er woorden aan toe te voegen. Het woord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.
In onderstaand filmpje leg ik uit hoe je vervolgens het onderwerp vindt, maar je kunt daaronder ook gewoon verder lezen voor een geschreven handleiding.
Dus, neem de eerdere zin:
Het rapport is door Josina in de prullenbak gegooid.
Als je die zin vragend maakt, zonder dat je er woorden aan toevoegt, krijg je dit:
Is het rapport door Josina in de prullenbak gegooid?
‘Is’ staat nu vooraan de zin. Dat is dus de persoonsvorm. Leuk, maar wat moet je daar nu mee? We waren toch op zoek naar het onderwerp?
Zo gebruik je de persoonsvorm
Om met de persoonsvorm het onderwerp te vinden, hoef je maar één ding te doen. Je zet ‘wie of wat’ voor de persoonsvorm, zodat er een vraag ontstaat. En die beantwoord je.
In dit geval is de persoonsvorm ‘is’. Wie of wat is?
Antwoord: Het rapport is….in de prullenbak gegooid. Het rapport is dus het onderwerp.
Zo kun je dat in elke zin doen. Je zoekt eerst de persoonsvorm. Dan zet je wie of wat voor de persoonsvorm. En vervolgens beantwoord je de vraag die dan ontstaat. Dan heb je het onderwerp van de zin te pakken.
Dus, nog één voorbeeld
De boekenlegger werd gestolen door een dief.
Maak de zin vragend om de persoonsvorm te vinden.
Werd de boekenlegger gestolen door een dief.
Werd is de persoonsvorm. Zet er ‘wie of wat’ voor.
Wie of wat werd?
De boekenlegger werd.
De boekenlegger is dus het onderwerp.
Probeer dit ook eens met de volgende zin. Wat is het onderwerp? Laat je antwoord achter in de comments.
Dit artikel is geschreven door een briljante schrijver.
Lees ook:
- Zo vind je de persoonsvorm in een zin (en wat je daaraan hebt bij aantrekkelijk schrijven)
- Zo vind je razendsnel het gezegde in een zin
- ’t Kofschip: met dit ezelsbruggetje maak je minder spelfouten
- Zoek je het het lijdend voorwerp in een zin? Maak deze fout niet
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
