Wil je ooit je levensverhaal schrijven (of een biografie) – dan moet je door wat gêne heen. Dat leer je in dit artikel van Elton John en André Agassi. Maar laat ik beginnen met mezelf.
Toen ik een jaar of twaalf was, droeg ik vaak een pimpelpaarse haarband met zwarte en oranje strepen op de tennisbaan. De band was zo groot dat ik er een knoop in moest leggen. Als ik een bal sloeg wapperden de losse uiteinden rond mijn nek.
Andere mensen op het tennispark keken me meewarig aan. Soms vroegen ze waarom ik die haarband in hemelsnaam nodig had. Het was niet zo dat mijn haar voor mijn ogen viel bij het slaan van de bal. Ik had kort krullend haar, dat niet eens op mijn voorhoofd kwam.
Dan haalde ik mijn schouders op, want ik durfde het niet te vertellen.
Nu wel: ik wilde op mijn grote idool lijken, André Agassi. De Amerikaanse toptennisser had wel lange blonde lokken die alle kanten op waaiden, en die hield hij in bedwang met precies dezelfde haarband van Nike. Ik bewonderde Agassi, ik wilde hem zijn, daarom droeg ik de band om mijn hoofd.
Levensverhaal schrijven? Zoek naar momenten van schaamte
Als ik zelf ooit mijn levensverhaal ga schrijven zou ik deze gewoonte uit mijn jeugd er zeker in verwerken. Juist dingen waar je je eigenlijk een beetje voor schaamt, geven namelijk inzicht in je karakter, drijfveren of angsten. In mijn geval: ik leefde als kind nogal in een fantasiewereld.
De auteurs van goed geschreven levensverhalen kennen deze schrijftruc als geen ander. In populaire biografieën vind je altijd dit soort anekdotes. Sterker nog: hoe succesvoller een biografie, hoe openhartiger de hoofdpersoon over zijn of haar schaamtevolle momenten in het leven.
Een goed voorbeeld van zo’n tenenkrommend moment komt grappig genoeg uit de de biografie van – jawel – André Agassi: Open. In één van de eerste hoofdstukken doet hij een bijzondere onthulling over de weelderige haardos met de haarband waar ik als kind zo van onder de indruk was.
Levensverhaal schrijven: doe een onthulling als Agassi
Wat blijkt? Dat lange haar was niet echt. Agassi was al jong kalend en droeg op de tennisbaan niet alleen een haarband, maar ook een haarstukje, een soort toupet. En dat ding zat ‘m behoorlijk in de weg, bijvoorbeeld bij zijn verloren finale op Roland Garros in 1990. In Open vertelt hij over dit bizarre moment:
Tijdens de warming-up voorafgaand aan de partij bid ik. NIet voor een zege, maar dat mijn haarstukje het houdt. (…)Tijdens elke uithaal, elke sprong, denk ik dat het op het gravel valt, net als één van de haviken die mijn vader vroeger uit de lucht schoot. Ik hoor het publiek al verbaasd naar adem happen. Ik kan miljoenen mensen al verbaasd dichter naar de tv zien schuiven en elkaar in tientallen talen en dialecten horen vragen: viel André Agassi’s haar zojuist op de grond?
Levensverhaal schrijven? In je broek plassen is niet genoeg
Veel genanter kan een anekdote niet zijn. Maar deze scene is niet alleen maar ‘lekker om te lezen’. Het geeft je ook inzicht in het karakter van Agassi. Vooral in het begin van zijn carrière was hij meer met zijn imago bezig dan met tennis.
Kortom: alleen genant of grappig is niet genoeg voor een anekdote. Een schaamtevol moment uit je leven is alleen interessant voor je lezer als het staat voor iets groters: een karaktertrek van jezelf, of een belangrijke wending in je leven.
Als je een keer in je broek hebt geplast op de kleuterschool, is dat misschien een leuk verhaal, maar je lezers hebben er weinig aan. Het zegt niets over je. Iedereen bevuilt zijn broek wel eens als kleuter.
Het bizarre levensverhaal van Elton John
Het wordt anders als het je op latere leeftijd overkomt – en als het onderdeel is van een grote tegenslag waarmee je worstelt. Zo beschrijft zanger Elton John in zijn biografie Ik hoe hij op latere leeftijd wordt gekweld door prostaatkanker. De ziekte heeft zijn blaas verzwakt, maar hij weigert te stoppen met optreden. Zijn doorzettingsvermogen wordt geïllustreerd met een onthullende scene aan het einde van zijn boek.
Elton John beschrijft in geuren en kleuren hoe hij tijdens een concert in Las Vegas in zijn broek plast terwijl hij Rocket Man zingt.
Je hoeft natuurlijk geen biografie te schrijven om gebruik te maken van smeuïge persoonlijke anekdotes. Ook in teksten op je zakelijke webteksten zoals een over-mij-pagina, of in artikelen op social media trek je meer lezers als je iets van jezelf durft te laten zien. En dat hoeven natuurlijk niet per sé anekdotes te zijn waar je je voor schaamt.
In mijn nieuwe cursus Vind je verhalen leer je hoe je jouw lezers raakt door slim te schrijven over grote en kleine gebeurtenissen in jouw dagelijks leven. Want iedereen heeft persoonlijke verhalen en observaties die te mooi zijn om niet te delen.
Heb je zelf plannen om je levensverhaal te schrijven? Dan daag ik je uit om hieronder bij de comments alvast één anekdote te delen die je erin zou kunnen verwerken.
Vind je het moeilijk om iets te bedenken. Laat je dan inspireren door deze levensverhaal-vragenlijst.
Bestel hieronder de geweldige levensverhalen van André Agassi en Elton John
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
Weet wat je vraagt. 😉 Hier mijn uitgebreide anekdote:
Of ik zwanger ben? Vroeg hij dat nu echt? De vraag blijft even hangen en stort dan neer op het gras. Wat een leuke, zonnige dag in het park had moeten worden, lijkt nu overschaduwd te worden door een gevoel van ongeloof en vernedering. “Ehhh…nee.”, antwoord ik uiteindelijk. Ik zie de paniek in zijn ogen als het ineens tot hem doordringt welke fout hij heeft begaan. “O…hahahaha….sorry. Ja, ik dacht gewoon….” Plichtmatig blijf ik nog een minuut of twee hangen voor ik met een excuus wegloop naar mijn vriendinnen, die verderop een kleedje hebben neergelegd en allerhande bakjes met eten aan het uitstallen zijn.
“Wat een eikel! Dat zeg je toch niet!” roept een vriendin als ik haar een paar minuten later vertel wat me is overkomen. Ik kan haar maar nauwelijks beletten om met grote passen het veld over te benen en mijn ex-schoonvader (ja, echt!) op luide toon aan te spreken op zijn lompheid. Ik durf niet te zeggen dat ik eigenlijk wel snap waarom hij het vroeg. Als ik naar beneden kijk zie ik eerst twee grote borsten en daaronder een ronde buik die over de rand van mijn low-waist jeans bolt. Een maand of 4 á 5 had makkelijk gekund.
Jeans en een t-shirt zijn een beetje mijn ‘signature look’. Als je het überhaupt een look mag noemen. ‘Gemakzucht’ is misschien een betere omschrijving. En dat terwijl ik er zo’n voorstander van ben dat vrouwen zich als vrouwen kleden. Je bent toch verdorie geen kerel! Schud je haar los, trek hoge hakken aan en geniet van de blikken die je volgen als je het terras oversteekt. Het maakt niet uit hoe zwaar of licht je bent want het zit hem, heel cliché, in je uitstraling. Maar zwanger, holy crap! Ik kijk naar mijn vriendinnen die hun rokken een stukje optrekken om hun benen te laten kleuren in de zon. Ook iets dat er voor mij vandaag niet in zit, aangezien een skinny nou niet echt makkelijk op te rollen is. Waarom heb ík eigenlijk geen jurk aangetrokken? Ik weet het antwoord wel; omdat ik denk dat ik er in een jurk groot en lomp uitzie. Jurken zijn voor meisjes die petit en fijntjes zijn. Een type als ik kan maar beter voor een wat stoerdere outfit gaan.
Ik zit in het gras terwijl mijn benen heet worden onder de dikke denimlaag van mijn spijkerbroek en ik me bewust ben van het bouwvakkersdecolleté dat zich aan mijn achterzijde manifesteert. En dan besef ik ineens: “Wat een onzin! Waarom zou ik geen jurk mogen dragen?! Ik ben een vrouw en ik mag dragen wat ik wil.” Tijd voor een radicale actie in het kader van het nieuwe feminisme: ik trek mijn broek uit! Niet in het park natuurlijk, maar in mijn hoofd als statement. ‘s Avonds bestel ik online een prachtige blauwe jurk van zachte stof. Hij is stoer en vrouwelijk tegelijk. Dan stuur ik een bericht naar de groepsapp: “Zondag heerlijk weer voorspeld. Terras of park?”
Wow! Super geschreven. Ik zie het als een filmpje in m’n hoofd afspelen.
Dank je wel, Gabor. Mooi compliment!
Schaamtemomenten genoeg. Dagelijks. Maar is dat als onbekende NL-er wel interessant voor een ander om te lezen?