Stofzuigen is voor de meeste mensen niet de meest inspirerende bezigheid. Maar de beroemde schrijver Raymond Carver haalde er wel inspiratie uit bij het schrijven van een korte verhalenbundel.
“Al een paar dagen lang liep ik rond met een zin in mijn hoofd: hij was aan het stofzuigen toen de telefoon ging’ Ik wist meteen dat ik er een verhaal over zou schrijven. Ik voelde in mijn botten dat er een verhaal hoorde te zijn met dat begin.’
Raymond Carver – On Writing
Zijn gevoel klopte. De zin groeide uiteindelijk uit tot het verhaal Put yourself in my shoes in zijn beroemde verhalenbundel Will you please be quiet please.
Bij de meeste mensen komt inspiratie niet zomaar uit de lucht vallen. Als je een boek of kort verhaal schrijft, heb je al snel het gevoel dat je een een bijzondere ingeving nodig hebt, of een uiterst origineel idee. Maar daarmee leg je jezelf misschien wel onnodig veel druk op.
(Lees ook over mijn favoriete methode om inspiratie op te doen – dit doe ik elke dag)
Hoe haal je net als Raymond Carver inspiratie uit gebeurtenissen, beelden en conversaties in je dagelijks omgeving? Dat lees je in dit artikel.
Wat is inspiratie eigenlijk?
Het begrip inspiratie ontstond bij de Oude Grieken. Het woord is afgeleid van het Griekse woord inspirare, dat letterlijk inblazen betekent. Volgens filosoof Plato bliezen muzen (godinnen van de kunst) de geest van een dichter of kunstenaar vol met ideeën.
Plato was dan ook van mening dat inspiratie niets te maken had met talent of kennis. Iedereen kon door goddelijke interventie een briljante ingeving krijgen.
In de negentiende eeuw ontnuchterde de wetenschap de betekenis van het begrip inspiratie. Psycholoog John Locke stelde vast dat mensen simpelweg inspiratie voelen door een combinatie van zelf bedachte ideeën die hun hersencellen als het ware in vuur en vlam zetten.
De grote vraag is natuurlijk: hoe kom je op dat soort ideeën?
Inspiratie volgens Raymond Carver
Als iemand het kan weten, is het Raymond Carver. Hij zorgde in de jaren zeventig en tachtig voor een grote heropleving van de populariteit van het korte verhaal in de Verenigde Staten. Zijn verhalenbundels vlogen over de toonbank, omdat de inhoud zo herkenbaar was. De verhalen gaan over gewone mensen in herkenbare situaties die op een ongewone manier aflopen.
In zijn beroemde verhaal Neighbors in de verhalenbundel Will you please be quiet please verzorgt een koppel bijvoorbeeld de kat in het huis van de buren, die op reis zijn. Maar ze kunnen de verleiding niet weerstaan en gaan rondsnuffelen in de woning.
In het verhaal Fat (uit dezelfde verhalenbundel) raakt een serveerster in een restaurant zo geïntrigeerd door een dikke man die eten bij haar bestelt, dat haar zelfbeeld verandert.
Maar hoe kwam Carver nu aan de inspiratie voor zijn verhalen? Daar had hij een eigen werkwijze over die hij beschrijft in een artikel uit de jaren tachtig met de titel On Writing. Hieronder zet ik ze voor je uiteen.
1 – Vertrouw op je eigen blik
Als je door jouw wijk of stad loopt, zie je dezelfde straten, huizen en mensen als iedereen om je heen. Maar de manier waarop jij je omgeving ervaart, is uniek. Als je dat goed beseft, kun je jezelf inspireren, betoogt Carver.
Sommige schrijvers hebben een bepaald talent, ik ken eigenlijk geen schrijvers zonder talent. Maar een unieke en exacte manier van naar dingen kijken, en het vinden van de juiste context om die manier van kijken te uiten, dat is wat anders. (…) Het gaat om jouw specifieke, onmiskenbare signatuur in alles wat je schrijft. Het is jouw wereld en die van niemand anders.
Carver past deze manier van kijken zelf toe in zijn beroemde verhaal Cathedral (uit de gelijknamige bundel) over een ontmoeting tussen een echtpaar en een blinde man. In het verhaal laat de schrijver je inzien dat er een bepaalde schoonheid zit in blind zijn.
2 – Waardeer het alledaagse
Je hebt al snel het gevoel dat gewone dingen niet bijzonder genoeg zijn om over te schrijven. Maar als je je eenmaal realiseert dat je jouw blik een alledaagse observatie uniek kan maken, kan een doodgewoon object opeens bijzonder inspirerend zijn, benadrukt Carver.
Het is mogelijk om, in een gedicht of kort verhaal, te schrijven over alledaagse dingen en objecten met behulp precieze taal. Je kunt deze dingen – een stoel, een gordijn, een vork, een steen, een oorbel van een vrouw – dan een enorme en verrassende kracht geven.
Een goed voorbeeld is het verhaal A serious talk in de verhalenbundel What we talk about when we talk about love. Hierin beschrijft Carver een stuk pompoentaart dat ondersteboven op de oprijlaan van een huis ligt. Aan de hand van het stuk taart beschrijft hij daarna een ruzie die zich in het huis heeft afgespeeld.
3 – Doe iets met inspiratie zodra je het voelt
Wees alert. Loop niet voorbij aan inspiratie. Als je iets ziet, hoort of voelt dat je hersenen in vuur en vlam zet, hoe kort ook, doe er dan iets mee. Dat drukt Carver elke schrijver op het hart in zijn essay over inspiratie.
De definitie van een kort verhaal volgens V.S. Pritchett is ‘iets dat je in een glimp ziet vanuit je ooghoeken, terwijl je het passeert’. Let vooral op dat woord ‘glimp’. Eerst komt de glimp, dan geef je de glimp leven, en maak je het tot iets waardoor dat ene moment in je gedachten blijft en als je geluk hebt verdere consequenties en betekenis zal krijgen. Het is de taak van de schrijver om te investeren in de glimp met alles wat in zijn of haar mogelijkheden ligt.
Een goed voorbeeld is het verhaal Popular mechanics in de verhalenbundel What we talk about when we talk about love. Carver schreef dit verhaal over een echtpaar dat vecht om een baby onmiddellijk na een ruzie met zijn vrouw.
4 – Inspiratie is altijd incompleet
Zie inspiratie als iets dat je op weg helpt. Het is geen volledige routebeschrijving die je precies vertelt waar je werk heen gaat. Als je geïnspireerd bent, ga dan gewoon aan het werk en maak je geen zorgen over waar je uitkomt, zo adviseert Carver. Hij verwijst hierbij naar de bekende schrijfster Flannery O’ Connor.
In een essay met de titel Writing Short Stories praat Flannery O’ Connor over schrijven als een ontdekkingsreis. Ze zegt dat ze meestal niet precies wist waar ze mee bezig was als ze korte verhalen schreef. (…) Toen ik dit een paar jaar geleden las, was het een schok voor me dat zij op deze manier te werk ging. Ik dacht dat dit alleen mijn geheim was, en ik voelde me er ongemakkelijk over. Ik dacht dat deze manier van werken mijn tekortkomingen blootlegde. Ik was opgelucht door wat ze schreef.
Een goed voorbeeld van deze manier van inspiratie is het eerder genoemde verhaal Put Yourself in our Shoes, met de eerste zin ‘Hij was aan het stofzuigen toen de telefoon ging;.
Carver schreef hierover:
Op een ochtend ging ik zitten en schreef ik de eerste zin, en meteen ontstonden er meer zinnen die zich hieraan vast plakten. Ik schreef het verhaal op dezelfde manier als een gedicht: één zin, dan de volgende, en de volgende. Al snel zag ik het verhaal, en ik wist dat het mijn verhaal was.
Dit zijn de bekendste verhalenbundels van Raymond Carver:
Lees al mijn tips over fictie schrijven, of verdiep je in de volgende artikelen:
– Deze 11 beroemde korte verhalen kun je gratis lezen ter lering en vermaak
– Kort verhaal schrijven? Met dit stappenplan overtref je jezelf
– Waarom een kort verhaal schrijven de snelste weg is naar een boek
– Met deze methode zet ik mijn storytelling-bril op
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
