Gefocust werken? Bescherm je schrijfwerk als Suster Bertken (nou ja, een beetje dan)

Waarom sluit je jezelf niet wat meer af van de buitenwereld om te schrijven? Kun je niet één dagje gefocust werken? Afgelopen week riep een vrouw uit de middeleeuwen die vragen bij me op. Ze staat bekend als Suster Bertken, en ze was één van de eerste vrouwelijke schrijvers in Nederland. 

Eigenlijk had ik helemaal niet aan haar willen denken, want ik zou in de avonduren aan mijn nieuwe boek werken. Maar ik liet me afleiden en zat onderuitgezakt op mijn bank televisie te kijken naar 2 voor 12. 

Bij één van de quizvragen vertelde presentatrice Astrid Joosten in een notendop het levensverhaal van Suster Bertken. Terwijl ik eigenlijk had moeten schrijven, kreeg ik een schop onder mijn kont van deze middeleeuwse beroemdheid, die wel gefocust werkte, tot in het extreme.   

Gefocust werken – hoe ver kun je gaan?

Suster Bertken heette eigenlijk Berta Jacobs. Die naam kreeg ze bij haar geboorte in 1426. Ze was de dochter van een rijke geestelijke, Jacob van Lichtenberg, die een goede opleiding voor haar kon betalen. Berta leerde op jonge leeftijd Latijn, wat in de middeleeuwen uitzonderlijk was voor een meisje. Verder hield ze van schrijven en ze was net als haar vader een vrome Christen. 

Sterker nog: het was haar droom om haar leven te wijden aan god en het schrijven van religieuze teksten. En daarbij nam ze geen halve maatregelen. 

Toen haar vader op 30-jarige leeftijd overleed, gebruikte Berta de erfenis voor een nogal ambitieus project om voortaan gefocust te kunnen werken. Ze liet een stenen cel bouwen tegen de Buurkerk in Utrecht. Het was een hok van 3.5 bij 4 meter. In het vertrek zat geen deur.   

Vlak voordat de laatste muur af was, nam ze haar intrek in het kamertje. Berta had de cel voor zichzelf laten bouwen: ze liet zich letterlijk inmetselen om zich volledig op haar geloof en werk te kunnen richten. 

De rest van haar leven – 57 jaar lang – leefde ze binnen vier muren. Ze liep hooguit wat rondjes in de kamer op blote voeten, gehuld in een harig kleed. Verder bracht ze haar dagen door met dat wat ze het liefste deed: bidden, mediteren én schrijven. Alle afleidingen sloot ze buiten.  

Gefocust werken – Suster Bertken als voorbeeld

Opeens voelde het als aanstellerij dat ik voor de televisie zat. Waarom kon ik het niet opbrengen om een uurtje te schrijven als deze vrouw zichzelf haar hele leven afzonderde voor haar werk?   

Berta Jacobs verwierf al snel bekendheid in Utrecht. Ze kreeg vanwege haar teruggetrokken bestaan de bijnaam Suster Bertken. Haar schrijfwerk werd ook populair. Zo schreef ze twee boeken met verzen die werden gedrukt en verspreid door uitgevers. Zo werd ze één van de eerste gepubliceerde Nederlandse schrijfsters.

Sommige van haar werken zijn zelfs opgenomen in de literaire canon van Nederland. Uit één van die tekstjes blijkt dat Berta zich in haar verbeelding niet opgesloten voelde – het gaat over een ontmoeting met Jezus in haar tuin. 

Wat mij betreft kun je de levenswijze van Suster Bertken niet los zien van haar succes. Natuurlijk ga ik ik mezelf niet zo afzonderen als zij. Maar zeker in deze tijd kunnen we wel iets van haar leren. 

Gefocust werken – trek digitale muren op

Het is nu belangrijker dan ooit om afleidingen te kunnen weerstaan. De prikkels die de hele dag op ons afkomen via mobieltjes en laptops zijn veel groter dan in de middeleeuwen. 

Natuurlijk kun je jezelf niet opsluiten in een cel, maar je kunt wel digitale of psychologische muren rond jezelf optrekken om je concentratie te bewaren. Door het item bij 2 voor 12 over Suster Bertken herinnerde ik me dat het schrijven van mijn eerste boek ook pas op gang kwam nadat ik wat kluizenaarsmaatregelen nam tegen afleiding. 

Zo schafte ik een app aan, waarmee ik mezelf de toegang tot tot websites zoals Twitter, Linkedin en Facebook tijdelijk ontzegde. En ik werkte op plekken die ik saai vond, zodat schrijven het enige was wat ik daar kon doen.  

Kortom: met een beetje creativiteit heb je geen bakstenen nodig om een paar muren om je heen te bouwen tegen alle afleiding. De komende maanden ben ik van plan om mijn schrijftijd weer strenger af te bakenen. Dit zijn 7 Suster Bertken-maatregelen die ook jij kunt nemen als gefocust werken je doel is. 

Gefocust werken – 7 maatregelen voor de moderne Suster Bertken

1 – De app Freedom aanzetten. Met deze app kun je internetverbinding tijdelijk uitschakelen, of alleen bepaalde websites afschermen.

2 – Naar collega’s, familie en vrienden communiceren  dat je op bepaalde dagen of uren niet beschikbaar bent, omdat je aan een boek werkt. Kortom: vaker nee zeggen.

3 – Werken op plekken waar totale stilte heerst en je niet anders kunt dan schrijven, de stilteruimte van de Koninklijke Bibliotheek bijvoorbeeld, of de bibliotheek in jouw buurt. 

4 – Het geluid en de meldingen van Whatsapp uitschakelen op je telefoon. 

5 – De app van Gmail van je telefoon halen, of in ieder geval de meldingen van nieuwe mails uitzetten. 

6 – Een schrijfvakantie boeken, bijvoorbeeld je intrek nemen in dit afgelegen schrijfhuisje in Friesland.

7 – Voor mij persoonlijk werkt het ook goed om s‘ nachts te schrijven. Als iedereen slaapt, kun je weinig anders doen dan op je verhaal focussen.  

Nog één tip: overdrijf het niet. Zelfs Suster Bertken gunde zichzelf soms afleiding. In haar cel zaten twee ramen. Het ene bood haar uitzicht op de kerkdiensten in de Buurkerk. Aan het andere raam meldden zich vaak voorbijgangers. Suster Berken werd door buurtbewoners namelijk als een soort heilige beschouwd. Iedereen wilde advies van haar. 

Maar als ze zat te schrijven deed ze dat raam ongetwijfeld soms even dicht.

* De foto boven dit artikel is gemaakt door E. de Groot en S. Pieters, Universiteit Utrecht. De inkluizing van Suster Bertken is afgebeeld op een lantaarnconsole aan de Maartensbrug in Utrecht.

Lees ook:

– Dit gebeurt er in je brein als je je concentratie verliest
– Waarom ik vaker nee moet zeggen – en jij ook
–

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast