Kun je jezelf ‘gelukkig’ schrijven? Zelf had ik vooral ervaring met het tegenovergestelde.
In de zomer van 2016 bestond mijn leven voor het overgrote deel uit schrijven. Dagelijks produceerde ik twee artikelen voor NU.nl. Verder leverde ik een constante stroom van artikelen aan De Volkskrant, Psychologie Magazine, het Financieel Dagblad, Algemeen Dagblad en Quest. Ik schreef me letterlijk een ongeluk. Elke dag had ik meerdere deadlines waar ik me druk over maakte (wat als ik deze niet haal?). Niet zo gek dat ik overspannen raakte.
Toch geef ik mezelf nu opnieuw elke dag een deadline om een stukje te schrijven – vlak voordat ik ga slapen. Dit keer niet voor een krant, website of tijdschrift, maar voor mezelf, in een speciaal dankbaarheidsdagboek. Nu hoor ik je jezelf al afvragen:
Wat is een dankbaarheidsdagboek?
Dat is een schriftje of boek met lege pagina’s waarin je elke dag voordat je naar bed gaat drie gebeurtenissen opschrijft waarvoor je dankbaarheid voelt.
En ja, dat klinkt zweverig. Maar dat is het niet. Sterker nog: het is één van de meest rationele rituelen om in je dag in te passen. De schrijfoefening voor dankbaarheid is namelijk één van de best onderbouwde wetenschappelijke methodes om jezelf positiever te stemmen.
(De Romeinse keizer deed het ook, zijn notities zijn een inspiratie voor veel mensen met een dankbaarheidsdagboek)
Voor mij was er geen beter moment om mee te beginnen dan deze tijd van coronacrisis. En ik ik ontdekte iets opvallends. De schrijftechnieken die je kunt gebruiken om je teksten aantrekkelijker te maken voor anderen werken ook als je jezelf wil beïnvloeden. In deze blog geef ik je antwoord op de vraag: hoe schrijf je jezelf rustiger in tijden van corona?
(Lees ook: waarom ik op mijn 40e een dagboek begon en jou dat ook aanraad)
Waarom werkt schrijven over dankbaarheid?
Mensen zijn van nature piekeraars. En dat is precies de reden waarom de beroemde psycholoog Martin Seligman in de jaren negentig de eerder genoemde schrijfoefening voor dankbaarheid bedacht.
Volgens hem is belangrijk om regelmatig het gedachtenpatroon te doorbreken dat we hebben geerfd van onze voorouders. Hij schrijft in zijn boek Flourish – a visionary new understanding of happiness and wellbeing (dat vol staat met geweldige schrijfoefeningen om jezelf beter in je vel te krijgen) het volgende:
Evolutionair gezien is het logisch dat de meeste mensen beter zijn in het analyseren van vervelende gebeurtenissen dan in het herbeleven van fijne gebeurtenissen. Het deel van onze voorouders dat in het zonnetje zat na te denken over fijne dingen, terwijl ze zich eigenlijk hadden moeten voorbereiden op allerlei ontberingen, heeft de IJstijd immers niet overleefd.
Flourish – Martin Seligman
We moeten volgens Seligman de natuurlijke neiging van ons brein om in doemscenario’s te denken doorbreken. En daarom is het nodig om te oefenen op een specifieke vaardigheid: nadenken over wat er goed is gegaan in je leven.
Dankbaarheid als medicijn
Zo kwam de Amerikaanse psycholoog op het idee om mensen met depressieve klachten huiswerk mee te geven. Hij liet ze een zogenoemd dankbaarheidsdagboek bijhouden. Iedere dag schreven de deelnemers drie gebeurtenissen op, die voor hun gevoel goed waren verlopen. Maar dat was niet alles. De deelnemers aan het experiment moesten ook beschrijven waaróm ze dankbaarheid voelden voor die gebeurtenissen.
Als ze in hun dankbaarheidsdagboek vermeldden dat hun partner een ijsje voor ze had meegenomen, schreven ze daaronder bijvoorbeeld: dat maakte me dankbaar omdat niet iedereen gezegend is met een attente partner. Of: dat maakt me dankbaar omdat ik een ‘s zomers gevoel krijg van het eten van ijs, en het me herinnert aan mijn onbezorgde jeugd.
De simpele schrijfoefening had een verrassend positief effect. Na een maand waren de depressieve klachten bij het merendeel van de deelnemers verminderd, zo bleek uit een wetenschappelijke studie van Seligman. Ook waren de proefpersonen gemiddeld genomen meer tevreden over hun leven.
Maar niet alleen mensen met depressieve klachten zijn gebaat bij een dankbaarheidsdagboek. Toen het experiment in 2006 werd herhaald met gezonde proefpersonen bleken ook zij van het dankboek te profiteren. Ze waren na een week al optimistischer en ze voelden zich ook gelukkiger.
Dankbaarheid in tijden van corona
Misschien ben je nog steeds sceptisch. Dat was ik zelf ook toen ik aan mijn eigen experiment begon.
Zelf houd ik nu twee weken een dankbaarheidsdagboek bij. Ik was niet depressief, maar ik merkte dat ik sinds de coronacrisis vaak werd meegesleurd in de negatieve spiraal van al het nieuws over zieken en doden. Het zat mijn werk in de weg, en ik deed afstandelijk tegen de mensen om me heen.
Natuurlijk ben ik daarvan niet in één keer genezen. De stroom van nieuws over het coronavirus maakt me nog steeds treurig. Maar ik merk ook dat ik meer oog heb voor kleine maar opbeurende gebeurtenissen in mijn dagelijks leven. En dat verbetert mijn algehele stemming.
Omdat ik er een ritueel van heb gemaakt om ‘s avonds drie van deze gebeurtenissen op te schrijven, ben ik in het dagelijks leven meer gespitst op fijne ontmoetingen, mooie uitzichten, leuke uitspraken van voorbijgangers en bijvoorbeeld het gevoel van de zon door het raam waarachter ik zit te werken.
Dankbaarheidsdagboek – de beste schrijfstijl
Eerlijk is eerlijk, ik heb ook mindere dagen. Dan ben ik te veel bezig met wat ik ‘s avonds in mijn dankbaarheidsdagboek wil opschrijven. Het is belangrijk om het speuren naar positiviteit niet als een verplichting te gaan zien. De oefening werkt het beste als je jezelf openstelt voor gebeurtenissen. Herken ze als te toevallig voor je ogen plaatsvinden, maar ga er niet naar op jacht. Dankbaarheid is meer een staat van bewustzijn dan iets waar je actief mee bezig bent.
Grappig is verder dat ik op een andere manier naar mijn eigen teksten kijk. Normaal gesproken schrijf je vooral voor anderen. Door het dankbaarheidsdagboek merkte ik dat je ook jezelf kunt beïnvloeden door een bepaalde schrijfstijl te hanteren en de tijd te nemen voor je formuleringen.
Als je de dankbaarheidsoefening vluchtig uitvoert, wordt je stijl bijvoorbeeld al snel vlak. Dan werkt de oefening bij mij niet zo goed. Het schrijven voelt dan als een oppervlakkige verplichting die je afraffelt.
Voorbeeld van dankbaarheidsdagboek
Ik ben dankbaar voor:
Dat ik een jongetje in de rij bij de Albert Heijn een grappige manier zag spelen met de mandjes bij de kassa.
Daar ben ik dankbaar voor, omdat:
Ik het vertederend vond.
Dit tekstje maakt weinig indruk omdat woorden als ‘grappig’ en ‘vertederend’ subjectief zijn. Ze kunnen voor iedereen iets anders betekenen, en je ziet er niet meteen een beeld bij.
Pas als ik een positieve gebeurtenis beeldend beschrijf en de waarom-vraag zo concreet mogelijk beantwoord, merk ik dat de positieve gebeurtenissen echt gaan leven in mijn gedachten.
Ik ben dankbaar voor:
Een jongetje bouwde bij de kassa een torentje van mandjes. Achter hem stond een vrouw lachend te wachten. Ze wilde erlangs, maar hij had niets in de gaten en riep enthousiast tegen zijn vader: ‘dit lijkt wel een soort lego.’
Daar ben ik dankbaar voor, omdat:
Het me doet realiseren dat ik in een land woon waar kinderen zonder zorgen kunnen opgroeien. Ook herinnert het me aan mijn eigen jeugd, waarin ik veel plezier heb gehad.
Oefenen met schrijven over dankbaarheid
Natuurlijk ben ik geen expert, dus ik heb geen idee of de schrijfstijl bij iedereen van invloed is op de resultaten van een dankbaarheidsdagboek. En ik snap het als je nog steeds sceptisch bent over deze schrijfoefening. Maar ik moedig je wel aan om het ritueel toch een kans te geven.
Martin Seligman zegt hierover:
Schrijven over de positieve gebeurtenissen in je leven voelt in eerste instantie misschien ongemakkelijk, maar probeer het een week vol te houden. Het wordt makkelijker. De kans is groot dat je je gelukkiger gaat voelen. Je zou zelfs verslaafd kunnen raken aan deze oefening.
Flourish – Martin Seligman
In het boek van Martin Seligman vind je naast het dankbaarheidsdagboek nog veel meer schrijfoefeningen om jezelf beter in je vel te schrijven. Daarnaast leer je meer over de psychologische verklaring van het effect.
Bestel Flourish – a visionary new understanding of happiness and wellbeing van Martin Seligman bij bol.com voor slechts 6 euro (e-book)
Welk dankbaarheidsdagboek gebruik ik zelf?
Een dankbaarheidsdagboek kun je in vele vormen aanschaffen. Je kunt voor de goedkope oplossing gaan: een schrift, een schrijfblok of zelfs losse blaadjes. Maar als je jezelf extra wil motiveren, kan het helpen om een voorgedrukt dankbaarheidsdagboek te kopen.
Zelf gebruik ik sinds kort het Dankboek van Ernst-Jan Pfauth. En het klinkt gek, maar door kwaliteit en vorm van dit boek, lukt me beter om mijn dagelijkse schrijfoefening niet te laten versloffen.
Op elke pagina van het Dankboek staan vragen met daaronder een witruimte die je uitdaagt om momenten waarvoor je die dag dankbaar was te vereeuwigen. Door de stevige kaft, het luxe papier en mooie leeslint, heb je het gevoel dat je iets belangrijks aan het doen bent wanneer je ‘s avonds je positieve ervaringen beschrijft.
Handig zijn ook de vragen in het boek die je herinneringen aan dankbare momenten aanwakkeren:
– Wie heeft je onlangs geholpen?
– Waar heb je voor het laatst om gelachen?
– Stel je voor van wie je het erg zou vinden als hij of zij er niet meer zou zijn. Schrijf vervolgens op waarom je dankbaar bent dat hij/zij er nog wel is.
In deze tijden van corona inspireert die laatste vraag me het meeste. Hoe beangstigend het ook is dat we onze dierbaren kunnen verliezen, het helpt om je dankbaar te voelen voor de mensen om je heen.
Lees nog 101 schrijftips, of kijk in ieder geval naar deze artikelen:
– Waarom ik op mijn 40e een dagboek begon – en jou dat ook aanraad
– Dagboek bijhouden? Deze gevierde Romeinse keizer kan je inspireren
– Waarom je vaker nee moet zeggen als je een creatief beroep hebt
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
2 Comments