Waarom ik op mijn veertigste een dagboek begon (en jou dat ook aanraad)

Vergeet niet in je dagboek te schrijven. Elke avond – al 40 dagen lang – verschijnt er een herinnering op mijn telefoon met die strekking. 

Soms negeer ik de melding, en denk ik er weer aan als als ik in bed lig. Dan gris ik mijn telefoon van mijn nachtkastje en typ ik alsnog slaperig 200 tot 300 woorden over mijn dag. Zelfs nu we in een lockdown zitten en mijn hoogtepunt van de dag bestaat uit een rondje hardlopen, of een koffie met een vriend, zittend op een stoeprandje.  

Daarmee doe ik precies wat me altijd zo onzinnig leek aan een dagboek bijhouden: schrijven over onnozele bezigheden. Ik moest er lange tijd niet aan denken om naast mijn schrijfwerk voor kranten en tijdschriften ook in een dagboek te schrijven. Maar door de lockdown ging ik anders naar mijn dagelijkse beslommeringen kijken. In deze post lees je hoe ik bij wijze van experiment 30 dagen een dagboek bijhield en wat dat me opleverde.

(Ik werd trouwens geïnspireerd door het dagboek van deze man – Marcus Aurelius)

Dagboek schrijven – waarom ik ermee begon 

Kleine observaties en ontmoetingen begon ik in de lockdown meer te waarderen: een mooie hemel bij een avondwandeling, een praatje met een voorbijganger die padden overzette op het fietspad vanwege de paddentrek. Ergens vond ik het jammer dat ik die alledaagse gebeurtenissen zo snel weer vervaagden in mijn geheugen.

Ik had ook iets te veel tijd om te piekeren, vooral over hoe ik dingen in het verleden had aangepakt. Waarom had ik bepaalde relaties niet langer de kans gegeven? Waarom had ik dat ene huis niet gekocht? In één van die melancholische buien dacht ik: zou het niet interessant zijn geweest als ik had kunnen teruglezen hoe ik destijds dacht.

Vanaf dat moment begon ik na te denken over een dagboek. Waarom vereeuwigen we niet meer kleine en grote gebeurtenissen in ons leven door erover te schrijven? Je zou dan mooie momenten kunnen herbeleven, maar ook inzicht krijgen in waarom je bepaalde beslissingen nam. Misschien zou je zelfs kunnen patronen ontdekken in je gedrag en ervan kunnen leren. 

Natuurlijk kan ik niet terug in de tijd gaan. Het dagboek over de eerste veertig jaar van mijn leven zal ik nooit meer schrijven – dat bestaat alleen in een ander universum. En het ging me wat te ver om mezelf te verplichten om de komende veertig jaar een dagboek bij te houden. Daarom besloot ik om het bij wijze van experiment 40 dagen te proberen. Tussen 1 maart en 10 april schreef ik elke avond een kort verslagje van mijn dag – over doodgewone dingen en gedachten. 

Het dagboek-experiment pakte verrassend goed uit. Het voelde helemaal niet onzinnig om over dagelijkse gebeurtenissen te schrijven, en het was veel makkelijker vol te houden dan ik dacht. Sterker nog: ik sloeg geen dag over. Dat kwam vooral door een psychologisch effect dat ik niet had zien aankomen. 

Wat voor dagboek koos ik? 

Om mijn dagboek-experiment vol te houden, zette ik alle romantiek bij voorbaat overboord. Als je op Google zoekt naar ‘dagboek’ zie je foto’s van prachtige boeken met dik papier. Ik stel me voor dat je daar met een vulpen in schrijft in een onberispelijk handschrift, elke dag op precies dezelfde tijd, zittend aan een opgeruimd bureau.

Mooi beeld, maar het past niet bij mij. Ik zou mijn dagboek gegarandeerd ergens vergeten, en ik heb niet genoeg discipline om elke avond op een vast tijdstip aan mijn bureau te zitten. Daarom besloot ik voor een digitaal dagboek te kiezen – op mijn telefoon en computer.

Nu kan ik op elk moment – tijdens een wandeling, of als ik als in bed lig – een stukje schrijven. Verder kan dagelijkse herinneringen instellen. En ik heb nooit het excuus dat ik mijn dagboek ben vergeten, want mijn telefoon heb ik altijd bij me. 

Ik heb gekozen voor de dagboek-app Day One vanwege de mooie vormgeving. Deze app werkt vooral goed met computers en telefoons van Apple. Ook kun je foto’s toevoegen en memo’s inspreken, die vervolgens worden omgezet in tekst. Dat laatste leek me handig, maar ik heb het in de praktijk nooit gebruikt. Typen en soms een foto toevoegen als herinnering, meer doe ik niet in de app.  

Dagboek schrijven – hoe ging ik te werk?

Mijn doel is om me vrij te voelen bij het schrijven in mijn dagboek. Het moet niet op een verplichting gaan lijken, dan houd ik het niet vol. Ik leg mezelf geen enkele druk op bij het schrijven. Sterker nog: ik wil er een bepaald plezier in hebben.

Het maakt niet uit waarover het stukje gaat, of hoe lang het is. Het hoeft ook niet mooi of goed te zijn. Eigenlijk ‘dump’ ik ’s avonds simpelweg mijn belevenissen en gedachten op papier.

Als je iets elke dag schrijft, ga je natuurlijk als vanzelf een soort structuur hanteren. Meestal schrijf ik kort over de belangrijkste gebeurtenissen van de dag en het gevoel wat ik erbij had. Maar het grootste deel van de tekst gaat over mijn gedachten. Waar liep ik tegenaan? Welke ingevingen had ik? Hoe tevreden was ik? Waar piekerde ik over? En hoe kijk ik daarop terug?

Dat schrijven over gedachten geeft me de meeste voldoening. Ik kijk ‘s avonds met iets meer afstand naar mijn gepieker, waardoor ik beter kan relativeren. Het schrijven voelt nu als een geruststellend gesprek met mezelf voor het slapengaan.

Af en toe schrijf ik ook een gebeurtenissen op waar ik dankbaar voor ben, iets wat ik leerde uit mijn experiment met een dankbaarheidsdagboek.

Verder vermeld ik soms een observatie op die de aanzet zou kunnen zijn voor een blogpost of fictief verhaal. Dat leerde ik van een storytelling-kampioen uit de VS.

Maar ik zie dit niet als een verplichting, de enige vereiste is dat ik iets schrijf, en dat het goed voelt.

Dagboek schrijven – Wat leverde het op?

De belangrijkste reden voor mijn dagboek-experiment – grote en kleine momenten herbeleven – is uiteindelijk slechts een bijzaak geworden.

Ja, het lijkt me interessant om later terug te lezen hoe ik deze lockdown ben doorgekomen. En het zou geweldig zijn als ik over een aantal jaren kan terugkijken in mijn dagboek om te zien hoe en waarom ik bepaalde beslissingen nam en welke kleine gebeurtenissen indruk op me maakten. Of dat nu een spontaan gesprek was in de supermarkt of een spontane koffiedate in de regen.

Maar het meest positieve effect van dit dagboek-experiment treedt vooral op tijdens het schrijven en vlak daarna.

Ik voel me rustiger als ik mijn dagboek heb bijgewerkt. Op een of andere manier kan ik mijn zorgen en verwachtingen beter een plek geven. Of het nu gaat om gepieker over werk, mijn toekomst, of relaties met anderen. Ik laat gedachtes gemakkelijker los. Het is alsof ik ‘s avonds alle ‘open loops’ in mijn hoofd afsluit.

Als ik daarna nog even tv kijk of een boek lees in bed, ben ik minder afgeleid. De zorgen uit mijn hersenen lijken gedownload in mijn dagboek. Daardoor komt er meer ruimte vrij in mijn brein. Ik stap ook rustiger in bed, en ik heb het gevoel dat ik makkelijker in slaap val (en slapen is soms een probleem voor mij).

Dit is voor mij de veruit de belangrijkste reden om door te gaan met mijn dagboek-experiment.

Dagboek schrijven – terugkijken of niet?

Ook herken ik bepaalde patronen in mijn gedachten door mijn dagboek-ritueel. Als ik van slag ben door een vervelende gebeurtenis, nemen de zorgen de eerste dag bijna het hele verslagje in beslag. Daarna schrijf ik er steeds minder over. Ik zie mijn zorgen letterlijk slijten. En dat geeft me op een bepaalde manier veerkracht bij volgende tegenslagen.

Zelfs op mijn beroep heeft het dagboek een gunstige uitwerking. Het leert me om intuïtiever te schrijven. Als journalist, tekstschrijver of blogger schrijf ik altijd met een publiek in mijn achterhoofd. Steeds vraag ik me af: is de opbouw goed? Loopt deze zin wel? Daardoor schrijf ik zelden in een flow. In mijn dagboek lukt dat wel. Ik schrijf alleen voor mezelf, zonder druk, of verwachting. Daarmee ervaar ik een bepaalde onbevangenheid bij het schrijven die ik lang niet heb gevoeld. Stiekem kan ik me nu weer voorstellen dat ik ongedwongen aan een boek werk.  

Maar dan datgene waar het me allemaal om te doen was. In hoeverre gebruik ik mijn dagboek als logboek – om terug te lezen en grote en kleine gebeurtenissen te herbeleven? Eigenlijk nooit. 

Het is nog steeds een leuk idee dat – als ik dagboek-experiment volhoud – over 40 jaar in het bejaardentehuis kan terugkijken hoe de tweede helft van mijn leven is gelopen. Maar nu toe heb ik nog nooit teruggelezen in teksten van vorige dagen. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de korte tijd die mijn dagboek nu nog beslaat. Maar ik merk ook dat het voor mij juist belangrijk is om in het nu te leven, in plaats van na te denken over het verleden. Misschien helpt een dagboek mij vooral om dingen af te sluiten.

Hoe pak jij het schrijven in je dagboek aan? En wat is het effect ervan? Ik zou het geweldig vinden als je je ervaringen deelt in de comments (scroll helemaal naar beneden).

Eerst nog een paar boekentips. Dit dagboek van een gevierde Romeinse keizer inspireerde me om te beginnen aan een dagboek.

Voordat ik met mijn dagboek begon, schreef ik in dit zogenoemde Dankbaarheidsdagboek

Moeite om te beginnen met schrijven in je dagboek? Dit boek helpt je om jezelf de juiste vragen te stellen.

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast