Ik barstte van het zelfvertrouwen toen ik vorig jaar voor het eerst een over-mij-pagina opstelde voor een blogje over praatjes maken dat inmiddels alweer offline is. Met tien jaar ervaring als schrijvend journalist op zak, zou ik dat introductietekstje wel even uit mijn mouw schudden. Maar toen ik een vriend een dag later een eerste blik op het tekstje gunde, haakte hij na de eerste alinea al af. ‘Het onderwerp van het blog is leuk, maar je moet jezelf op een andere manier voorstellen’, zei hij. ‘Ik haak na twee zinnen al.’

Over-mij-pagina

Hij had gelijk: ik had een risicoloos en wat slaapverwekkend introductietekstje geschreven.

Mijn naam is Dennis Rijnvis. Ik ben wetenschapsjournalist voor De Volkskrant, Quest, Psychologie Magazine en Nu.nl. Op dit blog schrijf ik over de psychologie van praatjes maken en sociale interactie. Hoe maak je een goede eerste indruk tijdens een sollicitatiegesprek? Wat zeg je tegen die leuke man of vrouw in de kroeg? En waarom maken we na ons dertigste minder nieuwe vrienden?

Het probleem van deze over-mij-pagina is de traditionele opbouw. Ik begin bij het begin, heel traditioneel. Eerst vertel ik wie ik ben, wat ik in het dagelijks leven doe, daarna zet ik kort uiteen waar mijn blog over gaat.

Dat voelt heel natuurlijk, in het dagelijks leven doen we dit constant als we onszelf voorstellen. Maar het effect is niet bepaald meeslepend. Denk aan al die verjaardagsfeestjes waarbij je plichtmatig luistert naar een onbekenden die vertellen waar ze vandaan komen, wat voor werk ze doen. Om dit voorspelbare patroon van verhalen vertellen te doorbreken, beginnen goede schrijvers hun verhalen vaak in het midden. Deze techniek wordt ook wel ‘in media res’ genoemd, Latijns voor ‘in het midden van zaken’.

De schrijver sleurt zijn lezers meteen mee naar een spannende of veelzeggende scene in het boek of artikel. Pas daarna wordt verteld het hoe verhaal is begonnen en waar het heengaat. Op die manier houd je de lezer een lekkere kluif voor: lees door en je krijgt meer van dit soort spanning en actie.

Hieronder lees je drie bekende voorbeelden van ‘in media res’ uit de literatuur, daarna vertel ik hoe je de techniek kan gebruiken om jezelf voor te stellen, bijvoorbeeld op de over-mij-pagina van je blog.

In deze post krijg je een lesje column schrijven van Rosanne Hertzberger. Maar eerst vertel ik waarom ik altijd ruzie met haar maak. Want ik beken: Rosanne kan het bloed onder mijn nagels vandaan halen. We hebben allebei een flexplek in de coworkingspace Nomadz in Den Haag. Ik werk meestal aan artikelen voor Nu.nl, De Volkskrant, of Quest, Rosanne gebruikt het kantoor als proeftuin voor haar columns in NRC. Ze provoceert haar kantoorgenoten graag met stellingen die ze later in haar artikelen verwerkt.

Een voorbeeldje uit de praktijk. Tijdens de lunch voerden we een gesprek over koetjes en kalfjes – ik vertelde wat ik op tv had gezien.

‘Gisteren zag ik de afscheidsspeech van Hillary Clinton na haar verlies in de verkiezingen. Ik vond dat ze veel sympathieker overkwam dan tijdens de campagne.’

Rosanne: Ja Dennis, uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat mannen een vrouw altijd sympathieker vinden als ze geen bedreiging meer vormt en zichzelf in een ondergeschikte positie plaatst.

Column schrijven = vervelend

Ik voelde me weggezet als vrouwenonderdrukker en we belandden in een felle discussie, zoals bijna elke dag. Maar eerlijk is eerlijk, waarschijnlijk erger ik me vaak aan Rosanne, omdat ze gewoon verrassender denkt dan ik. Ik bewonder haar columns. Niemand in Nederland schrijft volgens mij zo scherp en tegendraads als zij (neem alleen al de titel van haar nieuwe boek – Ode aan de e-nummers). Genoeg redenen om haar te interviewen over haar aanpak bij het column schrijven.

Boeken over schrijven zijn er in overvloed. Maar ze zijn niet allemaal even goed. Of, in de woorden van Stephen King:

‘De meeste boeken over schrijven staan bol van de onzin. (…) Romanschrijvers, ikzelf niet uitgezonderd, begrijpen niet veel van wat ze doen – niet waarom het werkt als het goed is niet waarom het niet werkt als het slecht is.’

Toch heb ik veel schrijfboeken gelezen, waarvan ik wél iets heb opgestoken. Hieronder heb ik 21 boeken over schrijven op een rijtje gezet, mét de belangrijkste schrijflessen die ik eruit heb getrokken.

Op nummer één van de lijst staat een boek van King: Over Leven en Schrijven. Maar ook de andere twintig boeken zijn op één of andere manier belangrijk voor me geweest.