Ik heb weinig interesse in beursnieuws. Maar als gladde beurshandelaren in kostuums en beurskenners opeens bloedserieus over beren gaan praten en schrijven, spits ik mijn oren. Vandaag zag ik deze kop voorbij komen: ‘Chinese aandelenmarkt dicht bij berenmarkt’.
In mijn verbeelding zie ik dan bruine beren over de beursvloer rennen.
Natuurlijk weet ik dat het woord ‘berenmarkt’ (of nog erger: ‘bear market’) een heel andere betekenis heeft. Maar vanwaar die verwijzing naar beren? Welk verhaal zit erachter? Wat blijkt: veel beurskenners hebben geen idee waarover ze praten als ze dit woord gebruiken.
Wat is een bear market of berenmarkt?
Op de beurs heerst een ‘berenmarkt’ als beleggers pessimistisch zijn en massaal hun aandelen verkopen. Dat gebeurde bijvoorbeeld op zwarte donderdag in 1929. Duizenden mensen verzamelden zich toen op Wall Street omdat ze snel hun aandelen probeerden te verkopen.
Maar wat heeft dat met beren te maken? Waarschijnlijk is de term ‘bear market’ ontstaan uit een spreekwoord: de huid niet verkopen voordat de beer is geschoten.
Handelaren op de beurs lieten zich door dit gezegde inspireren. Ze begonnen aandelen die voor onrealistische prijzen van hand tot hand gingen ‘beren’ te noemen. Die aandelen vergeleken ze dus met een berenhuid die nog niet was geschoten – en die eigenlijk nog geen waarde had.
De fabel die het woord berenmarkt verklaart
Volgens een Britse encyclopedie schreef een journalist in het Britse tijdschrift The Tatler in 1709 al:
Ik vrees dat het woord ‘beer’ door de meeste mensen niet wordt begrepen. Maar iemand die beweert dat een denkbeeldig iets waarde heeft, verkoopt een ‘beer’.
Al snel spraken handelaren niet alleen van beren, maar ook van een ‘bear market’ of ‘berenmarkt’ als de prijzen van aandelen instortten.
Het was destijds niet zo gek dat de vergelijkingen met beren werden gemaakt. Fabels over dieren waren nog erg populair. En waarschijnlijk is het spreekwoord ‘je moet de huid niet verkopen voordat de beer is geschoten’ ontstaan uit een fabel van een Italiaanse schrijver uit de vijftiende eeuw: Laurentius Abstemius.
In dit verhaal koopt een leerlooier de huid van een beer van een jager. Maar de huid van het dier is nog niet geschoten. De jager nodigt de leerlooier uit om mee te gaan naar het bos, waar hij de beer zal schieten.
Dat gaat natuurlijk mis. De jager komt de beer wel op het spoor en hij lost een schot, maar het dier ontwijkt de kogel. De leerlooier ziet daarna hoe de beer in volle vaart naar de jager rent en zich over hem heen buigt. Maar wonder boven wonder overleeft de jager het voorval. Achteraf zegt hij dat de beer hem alleen iets in het oor heeft gefluisterd: ‘verkoop nooit een huid voordat beer is geschoten’.
(? Wil je wekelijks een tip ontvangen over schrijven en verhalen vertellen? Schrijf je hier in)
Berenmarkt en stierenmarkt – oftewel: ‘bear market’ en ‘bull market’
Toch is dit niet de enige verklaring voor de term berenmarkt. Vaak wordt ook verwezen naar de jachtmethode van de beer, die zijn prooien met zijn klauwen naar beneden slaat. Dat zou symbool staan voor een dalende beurs.
En dat past ook goed bij de tegenhanger van de berenmarkt. Een beurs waarin de meeste aandelen in waarde stijgen, wordt namelijk stierenmarkt of ‘bull market’ genoemd. Dat dier valt zijn prooien namelijk aan met een opwaartse beweging van zijn horens.
Maar de meeste schrijvers van beursnieuws gebruiken woorden als ‘bull market’ en ‘bear market’ (vaak ook nog de Engelse leenwoorden) zonder uit te leggen waar het vandaan komt of wat het precies betekent.
Ze nemen aan dat hun publiek het wel snapt. Maar dat is het domste wat je kunt doen als je een breder publiek wil bereiken. Het is een typisch voorbeeld van jargon (dit zijn meer tenenkrommende voorbeelden) – en daarmee trek je voor een deel van je lezers een rookgordijn op, waardoor ze afhaken.
In mijn cursus Pakkend schrijven ontdek je hoe je teksten met jargon en kantoortaal omzet in pakkende verhalen. Je leert technieken waarmee je de aandacht van je lezer vasthoudt – in plaats van dat je ze wegjaagt met woorden als ‘berenmarkt’ die voor een leek niet bij de context passen.
Pakkend schrijven is inmiddels door meer dan 500 mensen gevolgd – en de reviews zijn lovend. Dus je koopt geen ‘beer’.
Lees ook:
- Wat is het verschil tussen fabels, mythes en sprookjes?
- De verhalenprofessor deelt het geheim van een goed broodje-aap-verhaal
- Dit zijn de 22 beste boeken over schrijven
Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.
Boek schrijven?
Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.
Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?
Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!
Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussenLuister de Schrijfvis-podcast
Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.
Luister de podcast
