Hoe begin je een artikel? Gebruik de kroegpraat-regel

Hoe begin je een artikel? En wat heeft dat te maken met bier? Ik kwam erachter toen ik stage liep als journalist bij het populair wetenschappelijk tijdschrift KIJK. Urenlang zat ik te broeden op het begin van mijn eerste grote verhaal, een artikel over de geschiedenis van vleesetende planten.

Uiteindelijk liep ik het kantoortje van wijlen hoofdredacteur Monique Punter binnen, een beetje ontmoedigd. ‘Het lukt niet’, zei ik. ‘Ik heb enorm veel leuke en grappige informatie gelezen over vleesetende planten, maar geen enkele eerste zin lijkt goed genoeg.’

Hoe begin je een artikel?

Punter lachte een beetje en haalde haar schouders op. ‘Je maakt het veel te moeilijk? Een artikel schrijven is vergelijkbaar met naar de kroeg gaan. Doe gewoon alsof je in een café zit met vrienden. Schrijf op wat je hen zou vertellen. Dan heb je een goed begin’

In eerste instantie vond ik het het een onzinnig advies. Je praat immers niet in mooie volzinnen als je met vrienden aan de bar zit.

Pas later begreep ik dat Punters advies betrekking had op de boodschap. De informatie die je als eerst aanhaalt in een artikel, is vrijwel altijd het meest opvallende detail van het onderwerp. Je zou het ook kunnen vertellen aan een vriend onder het genot van een glas bier.

Voorbeeld met vleesetende planten

Neem het onderwerp vleesetende planten: wist je dat er vleesetende planten (met de naam Nepenthes) bestaan die complete ratten kunnen verslinden?

Met een alinea over deze plant begon ik uiteindelijk mijn artikel, dat ik daarna in sneltreinvaart afrondde. Een artikel schrijven is niet zo moeilijk meer als je eenmaal een goed begin hebt (al heb je daarna nog een goede notendop-alinea nodig).

Hoe begin je een artikel? Drie tips

Nog steeds denk ik regelmatig aan het advies van Punter. Natuurlijk zijn er meerdere manieren om een verhaal te beginnen, maar ik durf te stellen dat haar kroegpraat-regel bijna altijd opgaat. Hieronder drie voorbeelden.

1. Begin met een quote

‘We wonen nu ruim drie jaar samen, Johan en ik. We zijn tegenpolen. Ik ben extravert, sla graag mijn arm om iemands schouder. Hij is op zichzelf en volstrekt niet knuffelig. Toch soms, als we even douchen is er even zo’n magisch moment van contact. (…) Maar meestal negeert hij me. En als hij me al opzoekt – even zijn hoofd tegen me aanlegt als ik een film kijk op de bank – gebruikt hij me alleen als kachel van 37 graden Celsius.”

Deze openingsquote komt uit een interview met bioloog Freek Vonk in Volkskrant Magazine, geschreven door journalist Tonie Mudde in 2013.

Het begin zorgt voor een zekere vorm van mysterie. Over wie heeft Vonk het? Heeft hij een nieuwe relatie met een man? Maar de quote is vooral enorm grappig, aangezien na de intro blijkt dat Vonk het niet over zijn levenspartner heeft, maar over een varaan die hij als huisdier houdt. Het is bijna alsof je met hem in de kroeg zit en hij je in de maling neemt. Punter had deze opening zeker kunnen waarderen: een artikel schrijven moet vooral leuk zijn.

2. Begin met een vraag

Wist je dat er 8 soorten spelfouten zijn die je spellingschecker niet kan opsporen?

Een vraag als eerste zin, het is een strategie die vooral in blogposts vaak wordt gebruikt. Ik ben er dit artikel zelf mee begonnen. En het bovenstaande voorbeeld is afkomstig van een populair blog over content-marketing.

Ook deze openingswijze van een artikel heeft iets weg van een kroeggesprek. Met de vraag probeer je de interesse van je andere kroeggangers te wekken, een beetje zoals mensen in cafés en op verjaardagen vaak een gesprek beginnen met de vraag ‘wist je dat er vaak bacterieën uit urine wordt aangetroffen in schaaltjes met borrelnootjes?’

3. Begin met een anekdote (in medias res)

Toen de buurvrouw op een dag niet thuis was, sloop Rachel van de Pol naar buiten. Ze nam een emmer met water mee en een zeem, keek vluchtig om zich heen en begon het raam van het rijtjeshuis te boenen. “Het voelde gek, bijna alsof ik iets crimineels deed.” Daarnaast had ze niet veel ervaring met ramen zemen. “Ik hoopte dat ik het goed deed, dat de buurvrouw zou merken dat haar raam extra schoon was.”

Deze anekdote gebruikte ik zelf in een artikel over Rachel van de Pol, die een jaar lang elke dag een goede daad deed.

In eerste instantie was ik het artikel op een andere manier begonnen. Ik interviewde Van de Pol in een koffietentje. Daar deed ze ook een goede daad: ze schreef een opbeurende boodschap op een servetje voor de volgende klant. Omdat ik die actie met eigen ogen zag, gebruikt ik het voorval automatisch als intro.

Later wees een collega me op de anekdote over het ramen zemen die ik later in de tekst had verwerkt. ‘Dat is toch een veel leuker begin’, zei ze. ‘Dat zou ik als eerste tegen iemand anders vertellen over dit artikel.

Ze had gelijk: ik had me niet aan de kroegpraat-regel gehouden.

Bier drinken

Dus of je nu begint met een quote, een anekdote, een vraag of een ander soort opening, denk even aan de kroegpraat-regel. Grote kans dat je eerder op gang komt met schrijven en dus sneller naar de kroeg kunt om bier te drinken met je vrienden.

Lees ook:

• In medias res – met deze schrijftechniek schrijf je een pakkend begin
• Artikel schrijven? Maak eerst een opzet: zorg dat je deze zes dingen al weet
• Pitchen: waarom je soms op je bek moet gaan om artikelen te verkopen.

Schrijf je net als 10.000 anderen in voor mijn wekelijkse schrijftip. De ‘gouden’ tip ontvang je meteen! Klik op de mail.

Boek schrijven?

Abonneer je op mijn speciale nieuwsbrief voor schrijvers van boeken. Elke week inspiratie en tips.

Wie is Schrijfvis eigenlijk? En wat kun je hier doen?

Klik op de button en neem een kijkje bij de cursussen: je kunt meteen beginnen!

Welke schrijfcursus op Schrijfvis past bij jou? Vergelijk de cursussen

Luister de Schrijfvis-podcast

Verrassende interviews met inspirerende schrijvers, copywriters, journalisten zoals Mensje van Keulen, Govert Schilling, Aartjan van Erkel, Jozua Douglas en de bekendste literair agent van Nederland.

Luister de podcast