Kun je ChatGPT een nieuwsbericht of persbericht laten schrijven? Ik nam de proef op de som met 32 proefpersonen en een 5.000 jaar oude ijsmummie. Aan het eind van dit artikel lees je mijninzichten en ti Als je per sé een journalistiek klusje zou moeten uitbesteden aan ChatGPT, dan lijkt…
Journalist Jeroen van Bergeijk is de koning van de undercover-reportage. Hij werkte onder meer als Uber-chauffeur, koffersjouwer op Schiphol. flitsbezorger en medewerker van een distributie-centrum van Bol.com. Zijn doel? De wereld van deze bedrijven van binnenuit beschrijven. Het leverde spraakmakende artikelen op in de Volkskrant én twee boeken: Uberleven en…
Zet niet te veel hulpwerkwoorden achter elkaar in één zin. Ik hoor het mezelf zo zeggen in een cursus. Maar vandaag zag ik een briljante zin van iemand die deze regel aan zijn laars lapt 👇🏼 Wacht even, voordat je vanaf nu kwistig met hulpwerkwoorden gaat strooien, eerst een waarschuwing. Meestal…
De podcast Er is iets vreemds gebeurd doet me denken aan een guilty pleasure uit mijn jeugd. Ik las als scholier vaak stiekem een rubriekje in de Libelle van mijn moeder. De titel was Echt gebeurd. Lezers vertelde in een paar alinea’s over onverklaarbare gebeurtenissen die ze hadden meegemaakt, zoals…
Hoe begrijpelijk zijn jouw teksten? Zelf denk je misschien dat de meeste mensen jouw artikelen, mails en rapporten zonder problemen lezen. Maar dat weet je pas zeker als je één van deze drie tools gebruikt om je taalgebruik (B1 of niet?) te checken. Deze tools werken razendsnel, je hoeft niet…
Wil je een succesvol Linkedin-bericht schrijven dat meer aandacht krijgt dan 7 duimpjes van collega’s en vrienden? Dan moet je één bepaalde toets vaker indrukken dan je nu doet. Dat is de belangrijkste tip van Christ Coolen, een fenomeen op het gebied van LinkedIn-marketing. “Het is misschien een beetje flauw, maar…
Een wanbetaler zou ik mezelf niet noemen, maar ik ben wel vergeetachtig. Deze week kreeg ik een betalingsherinnering van bijna 1500 euro. Reisorganisatie Villavibes trok aan de bel. Binnenkort ga ik op tennisreis met ze. Ik had van tevoren wel een bedrag aanbetaald, maar ik was vergeten om op tijd…
Ik schreef deze maand twee artikelen die je niet op dit blog zult tegenkomen. Eentje gaat over het nut van zonnebrillen, de ander over de Russische geschiedenis van de Amerikaanse staat Alaska. Binnenkort verschijnen die verhalen in Quest en Algemeen Dagblad. Kortom: ik werk sinds lange tijd weer als freelance…
Ik heb de uitdrukking 'te allen tijde' vaak fout gespeld in mijn leven. Waarschijnlijk heb ik alle verkeerde varianten wel eens gebruikt. te aller tijdeten aller tijde ten allen tijde te alle tijde ter aller tijde De correcte spelling komt uit de tijd dat we nog naamvallen gebruikten in Nederland.…
Een plant ter grootte van de stad Amsterdam en een dinosaurus met een lichaamslengte van twee stadsbussen. Dat zijn zomaar twee opvallende vergelijkingen die ik onlangs tegenkwam in nieuwsberichten. Door die vergelijkingen staarde ik niet glazig naar cijfers in de berichten, maar ontstonden er meteen beelden in mijn hoofd. Ik…
Wat gebeurt er in jouw hoofd als je de volgende kop uit het AD leest? Obama overvalt restaurant tijdens lunch met staf. Waarschijnlijk trad er even kortsluiting op in je hoofd. Het eerste deel van deze zin wordt ook wel een homoniem genoemd. Je kunt er als schrijver verwarring mee zaaien…
Grommend stond ik deze week een cadeautje voor mijn 3-jarige neefje in te pakken. Mijn twee linkerhanden beginnen al te trillen als ik ergens een schaar voor nodig heb. Pas na een halfuur (en een halve rol plakband verder) lukte het me om het boekje Paco in de disco volledig…
In dit artikel ontdek je hoe je teksten pakkender kunt maken door te sleutelen aan werkwoordstijden. Maar je leert ook iets over het verzetten van echte klokken in een oud kasteel. Wist je dat er in het Engelse plaatsje Windsor een verborgen tijdzone bestaat? Binnen de muren van Windsor Castle…
De Franse schrijver Jules Verne (1828 - 1905) is al meer dan 100 jaar overleden. Maar zijn schrijftechnieken zijn nog steeds springlevend. Zo las ik deze week een nieuwsbericht dat zo uit het boek 20.000 mijlen onder zee van Verne zou kunnen komen. Het gaat over een gewaagd plan van de…
Een grote website over wandelen beginnen was het doel van Frank van der Meer. Toen hij in 2011 begon met het blog dat uiteindelijk zou uitgroeien tot Frankwandelt.nl had hij een publiek van maar twee mensen voor ogen: zijn broer en zus. “Zij wonen in Australië. Het leek me leuk…
Wat is een levensverhaal? De term wordt vaak verkeerd opgevat. Het is niet het verhaal over je leven, maar het verhaal van je leven. Je hoeft niet elk wissewasje, elk jaar, of elk decennium te beschrijven. Sterker nog: soms zit het hele verhaal in één moment, een paar minuten van…
Als je een kopregel schrijft op Linkedin, maak je je er meestal te makkelijk vanaf. Neem het Linkedin-profiel van één van mijn favoriete televisiepersoonlijkheden: een gezette, kalende vijftiger uit Las Vegas met een fascinerend beroep - dat blijkt alleen niet uit zijn kopregel. Ik heb het over Rick Harrison. Zijn…
In dit artikel krijg je een voorbeeld van beeldspraak, een schrijftip én je leert iets fascinerends over sinaasappelsap. Heb jij wel eens vijf sinaasappels achter elkaar naar binnen gepropt? Ik zal je helpen: het antwoord is ja. Alleen was je je er niet bewust van. Hoe ik dat weet? Ik…
Ik dacht dat ik alleen was. Op een doodgewone dinsdagmiddag in 2021 staarde ik naar het scherm van mijn computer, werkend aan een artikel over een mislukte risotto. En toen, vanuit mijn ooghoek, zag ik dat er iemand schuin achter me stond. Mijn adem stokte in mijn keel. Ik woon…
Het boek Omdenken van schrijver Berthold Gunster staat al meer dan 250 weken in de lijst van best verkochte boeken, de bestseller 60. Dat is een record. hoe kreeg hij dit voor elkaar? Dat lees of kijk je in deze aflevering van schrijfrituelen, een rubriek waarin je alles over de…
Waarom ik sinterklaasgedichten schrijven voor anderen zo leuk vind? Stiekem denk ik dat het een beetje voyeurisme is. Ik krijg een inkijkje in het leven van andere mensen, die een gedicht willen voor iemand die ik helemaal niet ken. Als ik zo'n gedicht schrijf, weet ik: dit gaat voorgelezen worden,…
Wil je een sinterklaasgedicht schrijven met perfect lopende zinnen? Dan kun je beter niet aan dit artikel beginnen.Ik help je vooral plezier hebben en tijd winnen Nee, dit is niet geen briljant begin van een gedicht, maar het rijmt en het klopt. Ik ben geen dichter. Als journalist en schrijver…
Wat zie je in je verbeelding als je het woord regen leest? Waarschijnlijk komen er meteen beelden in je hoofd opzetten. Misschien een dreigende lucht met donkere wolken, regendruppels in een vijver, of paraplu's. En dan nu: dezelfde vraag, maar dan bij het woord precipitatie? Daar moet je waarschijnlijk wat…
In de zomer van 2020 schreef ik een mailtje aan enkele duizenden volgers van mijn nieuwsbrief voor boekenschrijvers. Ik gaf ze wat schrijftips, maar wilde ook mijn nieuwe cursus Kort verhaal schrijven promoten. Onderaan de mail plaatste ik daarom een zogenoemde call to action. In grote letters voegde ik een…
Afgelopen week liep ik na een potje tennis op mijn vakantie-adres in Kroatië terug naar het hotel, samen met een reisgenoot uit Antwerpen. Hij zei: ‘deze ingang kunnen we niet nemen. De deur is toe.’Even bleef ik staan om de Vlaamse uitdrukking te laten bezinken: ‘De deur is toe? De…
De dubbele punt is mijn favoriete breekijzer bij het schrijven. Met geen enkel ander leesteken kun je jezelf zo goed aanmoedigen om je lezer mee te nemen in je verhaal. Je kunt schrijven: De hal van het oude huis stond vol met planten. Maar met een dubbele punt dwing je jezelf…
Wat komt er bij kijken om online een inkomen te verdienen met schrijven? In deze video krijg je een kijkje achter de schermen bij Schrijfvis. Hoeveel verkeer trekt de website? Hoe kom ik op ideeën voor artikelen? En hoe verdien ik geld met de website? In deze aflevering: help, mijn…
Als schrijver hoop je dat je stukken blijven hangen. Maar hoe groot is de kans dat mensen over vierhonderd jaar nog dagelijks citeren uit je werk? Klein, tenzij je William Shakespeare heet. Misschien denk je dat je alleen zijn beroemdste uitspraak kent: to be or not to be, that’s the question!…
Schrijven is als zwemmen, je leert het door te doen. De online schrijfcursussen op Schrijfvis zijn opgebouwd uit concrete tips, inspirerende oefeningen en snelle feedback. In het filmpje hierboven leg ik uit waarom ik de uitgelezen persoon ben om je te helpen om pakkender te schrijven. Hieronder vind je een…
‘De meeste mensen kijken als ze ‘s avonds naar buiten gaan misschien om zich heen en denken: waar kan mijn hond zijn behoefte doen? Ik kijk altijd naar boven, naar de sterren. Zijn ze er allemaal nog? Klopt het allemaal?' Govert Schilling is de bekendste wetenschapsjournalist in Nederland op…
Een cursist bij één van mijn schrijfcursussen stak haar hand op en schudde mistroostig haar hoofd. "Dit stelt me teleur." Even was ik bang dat ze zou opstaan en weglopen. Maar ze bleef zitten en staarde me aan. “Ik zit hier toch bij een schrijfcursus? Dan mag ik aannemen dat…
Mijn eerste profieltekst op een datingsite was geen reclame voor mijn beroep. Het tekstje op Tinder en een andere datingsite leverde me weinig dates op, en des te meer commentaar. Een greep uit de reacties: Ben jij echt schrijver? Dan heb je wel erg weinig tekst.Als je journalist bent, kun…
Hoe maak je goede tussenkopjes in je tekst? In dit artikel krijg je de belangrijkste tips. Maar je komt ook te weten wat de tussenkop te maken heeft met de ramp met de Titanic en een bizarre voorspelling van dat ongeluk. Wat zijn tussenkopjes eigenlijk? Tussenkoppen zijn koppen die niet…
Bij een feestje hoort een filmpje. Ik ben blij met het succes van mijn nieuwe e-book: Beter schrijven door schrappen - met 99 woorden om vaker te schrappen. Het digitale boekje is na een week al meer dan 100 keer verkocht. Bekijk het filmpje In dit filmpje leg ik uit…
Vergeet niet in je dagboek te schrijven. Elke avond - al 40 dagen lang - verschijnt er een herinnering op mijn telefoon met die strekking. Soms negeer ik de melding, en denk ik er weer aan als als ik in bed lig. Dan gris ik mijn telefoon van mijn nachtkastje…
Hoe maak je indruk op je lezers? Dit artikel gaat over de consequenties van erudiet vernaculair ongeacht necessiteit. Haak je al af? Nu in gewone mensentaal: ik ga het hebben over de gevolgen van het onnodig gebruik van moeilijke woorden. De kans is klein dat je bij het lezen van de…
Mijn favoriete woord was jarenlang ‘mogelijk’. Ik schreef tussen 2008 en 2018 honderden berichten over wetenschap voor NU.nl. De dagelijkse stukjes gingen over de meest uiteenlopende onderwerpen: van psychologie tot ruimtevaart en biologie. Hieronder een bloemlezing van koppen met mijn favoriete twijfelwoord. Alzheimer mogelijk af te remmen met serotoninePsychedelische drugs…
De Amerikaanse schrijver en schrijfcoach Gary Provost is al meer dan 15 jaar overleden. Maar één quote over schrijven uit zijn boek 100 Ways to improve your writing leeft als nooit tevoren. Ik kwam het citaat de afgelopen jaren tegen in talloze artikelen over schrijven op internet. En niet voor…
Stoeien met aanhalingstekens deed ik als journalist bijna elke dag. Als ik een artikel voor de Volkskrant schreef, kreeg ik de opdracht om quotes tussen dubbele aanhalingstekens zetten. Bij de tv-gids Totaal TV moest ik juist enkele aanhalingstekens gebruiken als ik iemand citeerde. Verwarrend, want wat is nou de beste manier?…
De beste schrijvers zijn stiekem ook dichters. Toen ik de novelle Een mooie jonge vrouw van Tommy Wieringa las, verbaasde ik me over de kracht van zijn zinnen. Ze bleven in mijn hoofd zitten en riepen levendige beelden op. Het duurde even voordat ik begreep hoe hij dat voor elkaar…
Soms leest een tekst prettiger als zinnen onvolledig zijn. In dit artikel kom je erachter waarom de zogenoemde ellips (of weglating) je dichter bij je lezer kan brengen. Toen ik als freelance tekstschrijver werkte, keek ik vaak in spanning uit naar de reacties van redacteuren op mijn eerste versies van…
“Toen ik nog als taalkundige bij het tijdschrift Onze Taal werkte, kreeg ik ontzettend vaak mensen aan de lijn die onzeker waren gemaakt over taal door anderen. Dan hadden ze bijvoorbeeld van een collega gehoord: “Nee, je mag niet schrijven 'een aantal mensen zijn'. Dat klopt niet, want 'aantal' is…
Waarom sluit je jezelf niet wat meer af van de buitenwereld om te schrijven? Kun je niet één dagje gefocust werken? Afgelopen week riep een vrouw uit de middeleeuwen die vragen bij me op. Ze staat bekend als Suster Bertken, en ze was één van de eerste vrouwelijke schrijvers in…
Hoe gebruik je aanhalingstekens? Was er maar een simpel antwoord. Ik heb als freelance journalist honderden keren in Word op ‘zoek en vervang’ geklikt om citaten in mijn artikelen aan te passen. Sommige kranten en tijdschriften willen het liefst dubbele aanhalingstekens (“), anderen zweren juist bij enkele (‘). Ik heb mailwisselingen…
Een dagboek bijhouden, wat heb je er aan? Toen ik zeven jaar was kreeg ik een blauw boekje met een slot erop. Ik kalkte drie pagina’s vol en daarna belandde het in een stoffige la. Want zo interessant was het toch niet wat ik meemaakte? (Lees hier hoe ik op…
Dit artikel gaat over voorzetseluitdrukkingen, maar eerst wil ik het met je hebben over een kleine ergernis en een mail van een oplichter. Ken je het spel hints? Zelf vind ik het verschrikkelijk. Je moet een woord uitbeelden zonder te praten, bijvoorbeeld: appel of wielrenner. En terwijl jij fietsbewegingen maakt,…
Als je een creatief beroep hebt, vergeet je soms te onderhandelen. Dat weet ik als freelance-schrijver uit ervaring. "Het wordt echt jouw pagina. Je mag helemaal zelf bepalen welke onderwerpen je kiest. En de rubriek verschijnt ook in alle regionale edities, dus je hebt straks honderdduizenden lezers." Met deze…
Wanneer is een voltooid deelwoord overbodig? Laatst las ik deze zin op een website van een politieke partij: Het voorstel is nog altijd niet besproken geworden. Taalkundig is dit correct, maar als je dit voorleest, klinkt de zin zo ouderwets als de stem van nieuwslezer Philip Bloemendal. De meeste mensen zouden…
Toen ik voor het eerst een dubbele ontkenning hoorde, twijfelde ik even. Ik was een jaar of acht en stond balancerend op een stoel in de keuken bij mijn opa en oma. Mijn linkerhand reikte naar de koektrommel op de bovenste plank van een keukenkastje. Mijn andere hand hield ik…
Laatst betrapte ik mezelf op vage taal in mijn teksten. Sterker nog: ik ontdekte een patroon van vaagtaal. Het begon met een zin in mijn artikel over schrijfster Renate Dorrestein. Over haar schreef ik: Ze laat niet alleen een groot aantal romans na (zoals Hart van Steen en de Stiefmoeder),…
Toen ik het boek ‘It’ van Stephen King op tienjarige leeftijd las – eigenlijk was ik iets te jong – werd ik niet op slag alleen verliefd op de verhalen van The king of horror. Ik ontwikkelde ook een voorliefde voor gedachtestreepjes. ‘It’ begint met deze zin: De verschrikking die…
Laatst ontdekte ik een terugkerend foutje in mijn zinsbouw. Ik las een paar artikelen van mezelf terug en stuitte op deze passages. In een Volkskrant-artikel over de bestrijding van faalangst bij muzikanten, schreef ik: Hoe haal je het brein uit de faalangstmodus? Gek genoeg bleken de golfers uit Sian Beilocks…
Sommige schrijfadviezen zijn tijdloos, ze overleven economische recessies, epidemieën en oorlogen. Eén van die onverwoestbare tips komt van de Griekse redenaar Aristoteles. In zijn boek Retorica raadt hij aan om belangrijke punten in een verhaal te illustreren met een enumeratie, een specifieke opsomming. (aan het einde van dit artikel lees…
Een verslag schrijven is nooit hetzelfde. De één zit met pen en papier in een vergaderruimte om verslag te doen van een bijeenkomst. De ander staat met een blocnote langs de zijlijn van een sportveld. Weer een ander is bezig met een boekverslag. Toch krijg ik als journalist vaak de vraag:…
Wist je dat de maan aan de binnenkant bestaat uit spareribs? Onderaan dit artikel lever ik het bewijs. Deze blog gaat over het argument van de onwetendheid, ook wel argumentum ad ignorantiam genoemd. Dat is een bekende drogreden die vaak wordt gebruikt in discussies, maar ook in serieuze teksten en bij…
In de acht jaar dat ik voor de Volkskrant werkte, gebruikte ik één keer een puntkomma, ten onrechte. In dit artikel over muzikanten die in de leer gaan bij sportpsychologen staat het leesteken op een plek waar een komma had volstaan. Van de voetballers van Feyenoord tot darter Raymond van…
Doe eens alsof je een liedje schrijft. Als je pakkende teksten wil schrijven, kun je veel leren van de schrijvers van songteksten. En dan vooral van de beeldende taal die ze gebruiken. Zing, vecht, lach, bid, huil, werk en bewonder Ik moet rennen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan Dit…
Personificaties, sommige auteurs hebben er miljoenen boeken mee verkocht. Maar je kunt dit eenvoudige stijlmiddel ook gebruiken om droge teksten voor je werk of je website toch levendig te maken. In deze blog krijg je een spoedcursus personificaties - met veel voorbeelden. Niemand is zo rijk geworden van personificaties als Stephen…
Laatst werd ik om de oren geslagen met één van mijn eigen adviezen. ‘Dit snap ik niet’’, riep een deelnemer aan één van mijn schrijfcursussen. “Je beweert zelf altijd op je blog: schrijven is schrappen. En nu zeg je dat ik mijn tekst langer moet maken. Ik kwam hier juist…
Schrijven is schrappen. Maar welke woorden haald je dan precies uit je tekst? In de onderstaande video geef ik antwoord op die vraag. Het filmpje is een aanvulling bij mijn artikel over 21 woorden die je vaker kunt schrappen. Het is één van de meest gelezen blogs op Schrijfvis. Lees…
Een kommaneuker zou ik mezelf niet noemen (ja, dat woord staat echt in het woordenboek). Maar ik moet toegeven dat ik soms iets te gehecht ben aan het leesteken waarmee je een zin in stukjes hakt. Wanneer gebruik je een komma nu eigenlijk op de juiste manier? (Lees ook wanneer…
In deze blog lees je wat signaalwoorden zijn, hoe deze woorden je tekst kunnen maken of breken, maar ook hoe je een dode hond kloont. (In de de vorige zin zaten trouwens drie signaalwoorden) Signaalwoorden zijn woorden zoals toen, of, maar, ook, of, dus, daardoor, ondanks, daarnaast en tegelijkertijd. Je…
Gebruik geen bijvoeglijke naamwoorden als ze overbodig zijn. Dat is één van de eerste lessen voor mensen die aantrekkelijk willen schrijven. Roald Dahl geeft deze tip bijvoorbeeld in een brief uit 1980, waarin hij één van zijn lezers advies geeft over aantrekkelijk schrijven en het gebruik van adjectieven (zo worden…
Het clichébeeld van de arme schrijver is een fabeltje. We houden het al te lang in stand. Geld verdienen met schrijven is in deze tijd makkelijker ooit. Tenminste, als je beseft welke positie je historisch gezien hebt als schrijver. En als je begrijpt hoeveel je teksten waard zijn. Dat laatste is…
‘Drie keer woordwaarde!' Een eindredacteur bij een huis-aan-huiskrant waar ik als student werkte, riep dat vaak over de redactie. De man sleutelde bij het redigeren van artikelen graag aan de zinsopbouw (lees hier 7 tips) van andere journalisten. Hij vergeleek het met scrabble. ‘Je kunt extra scoren met je tekst als je belangrijke…
“Je spreekstem zit te hoog”, zei de zangeres waarmee ik een tijdje verkering had.“Hoe bedoel je?”, vroeg ik.“Je spreekt vanuit je keel. Je stem zou beter klinken als je meer je middenrif meer gebruikt. Misschien leer ik je dat nog wel eens.”Ik haalde mijn schouders op. “Van mij hoeft dat…
Welkom in mijn boeken top 10. Hieronder vind je mijn 10 favoriete boeken (fictie) van de afgelopen twaalf maanden, aangevuld met de titel die nu op mijn nachtkastje ligt. Hopelijk heb je ook boekentips voor mij. Laat ze achter in de comments. En denk eraan: ‘Als je geen tijd hebt…
Van welke boeken word je een betere schrijver? Als experiment publiceer ik hier af en toe een minirecensie van een roman of thriller die me raakte, en waarvan ik nieuwe inzichten opdeed over schrijven. Stel je voor: je staat met de auto voor een stoplicht en je wordt plotseling blind.…
Wat is de kortste zin die je kunt formuleren in het Nederlands? Het antwoord vind je onderaan dit artikel. Maar je leest ook over lustopwekkende raketten en je krijgt een doodsimpel recept voor een betere zinsopbouw van Stephen King. Ik was lange tijd niet zo bezig met zinsopbouw. Mijn zinnen…
Pas op, aan deze lijst met freelance schrijftips kleeft een klein risico. Ik werk weliswaar al vijftien jaar als journalist en freelance schrijver, en ik zat nooit om opdrachten verlegen. Maar ik heb wel een ander probleem gehad: een overschot aan werk. Ik schreef zo veel dat ik bijna bezweek…
Toen ik vorige week mijn laptop openklapte in de Coffee Company, ving ik een flard op van een gesprek dat een vreemde kalmerende werking op me had. Een jongen die naast me zat, vertelde een vriend over zijn wintersport. Maar zijn verhaal ging niet over skiën of pares-ski, hij vertelde…
Sla De deeltjesdierentuin van Jean-Paul Keulen open en je krijgt het gevoel dat je de kleinste deeltjes uit het heelal opeens kunt aanraken. Dit is de eerste alinea. ‘Als je zo om je heen kijkt, is het moeilijk voor te stellen dat alles wat je ziet – dit boek, je handen,…
Wees eens niet jezelf. Als we contact willen maken met onbekenden - bijvoorbeeld op een belangrijk sollicitatiegesprek of op een blind-date - geven we elkaar vaak het advies 'gewoon onszelf' te blijven'. Maar als we een poging doen tot overtuigend schrijven om lezers te trekken zijn we vaak juist te veel onszelf.…
De moeder aller schrijftips wordt vaak onderschat. Ze valt niet op. Je krijgt deze tip vaak terloops te horen in een reeks van op- en aanmerkingen op een artikel, misschien zelfs meerdere malen. Maar de kans is groot dat je je er dan toch nog te makkelijk van af maakt.…
Ik lijd soms aan een symptoom van een veel voorkomende schrijfziekte. Het komt meestal opzetten als ik snel een nieuwsbericht schrijf. Neem deze zin uit een stukje over de gemiddelde woordenschat van mensen. De proefpersonen moesten zo snel mogelijk aangeven welke woorden ze kenden en welke woorden volgens hen niet bestonden. Of…
* Als je een citaat uit dit artikel op je eigen blog of Facebook-tijdlijn, dan wordt er doormiddel van blockchain automatisch 25 euro van je rekening geschreven voor het intellectueel eigendomsrecht. Natuurlijk is dit onzin – je betaalt helemaal niets voor artikelen op Schrijfvis. Maar over een paar jaar kun…
Soms staat de eerste zin van je artikel, blog of boek op de verkeerde plek. Het overkwam mij bij het schrijven van dit stuk over 'hersendoping' voor Intermediair (drie pillen, twaalf uur werk). Het begint iets te afstandelijk en abstract door de openingszin. Schrijven onder invloed, het moet een eenmalig…
Hoe vaak gebeurt het dat iemand letterlijk met zijn neus in de boter valt? Volgens het Eindhovens Dagblad is het voetballer Bart Ramselaar laatst overkomen. Tenminste, als je het woord letterlijk ook letterlijk opvat. In deze post bespreek ik vijf woorden die in spreektaal langzamerhand een nieuwe betekenis hebben gekregen.…
Voordat ik mijn lijstje deel met de cadeautips (en dan met name de beste cadeaus voor schrijvers) - eerst aandacht voor het meest zinloze geschenk dat ik ooit ontving. Het heeft een vacht, een usb-stekker en gaat harder lopen als je sneller typt. Ik kreeg deze USB-hamster voor de grap…
Wanneer schrijf je hen en wanneer schrijf je hun? Ik durf te stellen dat ik de meeste spellingregels goed begrijp. En na tien jaar werkervaring als journalist zou je denken dat ik ook deze taalregel wel onder de knie heb. Maar tot mijn schaamte maak ik bij de keuze voor…
Bestaat er een ideale zinslengte? Zelf houd ik me bij het schrijven nooit bezig met de lengte van mijn zinnen. Maar schrijver Jan Brokken beschrijft in zijn geweldige schrijfboek De wil en de weg hoe hij op de School van Journalistiek werd gedrild om een gemiddelde zinslengte van 15 woorden aan te…
Schrijfvis heeft iets nieuws. In de mini-podcast 'Schrijfvis doet iets met taal' bespreek ik samen met taalkundige Wouter van Wingerden (van het blog doetietsmettaal.nl) in drie minuten een interessante taal- of schrijfkwestie. In deze uitzending: contaminaties.
In de kop van dit artikel zit een foutje, een zogenoemde contaminatie. Kun jij 'm vinden? Contaminaties zijn een vreemde brouwsels van taal. Ze ontstaan als je twee uitdrukkingen vermengt tot een nieuwe, foutieve uitdrukking. Een voorbeeld is de zin: het kost duur. Dat is een verkeerde combinatie tussen de…
In deze post lees je waarom ik Tommy Wieringa maar een aansteller vond, hoe ik mezelf bijna over de kop werkte en hoe nee zeggen je populairder kan maken… Het begon met een telefoongesprek. ‘Ik kan het hem vragen, maar ik ben bang dat hij nee zegt’, zei de man…
Ik barstte van het zelfvertrouwen toen ik vorig jaar voor het eerst een over-mij-pagina opstelde voor een blogje over praatjes maken dat inmiddels alweer offline is. Met tien jaar ervaring als schrijvend journalist op zak, zou ik dat introductietekstje wel even uit mijn mouw schudden. Maar toen ik een vriend een…
In deze post krijg je een lesje column schrijven van Rosanne Hertzberger. Maar eerst vertel ik waarom ik altijd ruzie met haar maak. Want ik beken: Rosanne kan het bloed onder mijn nagels vandaan halen. We hebben allebei een flexplek in de coworkingspace Nomadz in Den Haag. Ik werk meestal…
Boeken over schrijven zijn er in overvloed. Maar ze zijn niet allemaal even goed. Of, in de woorden van Stephen King: ‘De meeste boeken over schrijven staan bol van de onzin. (…) Romanschrijvers, ikzelf niet uitgezonderd, begrijpen niet veel van wat ze doen – niet waarom het werkt als het…
‘Begin een zin nooit met ik’ 'Begin een zin nooit met maar' In dit stuk lees je waarom de best verkopende schrijvers dit soort schrijfregels aan hun laars lappen en waarom je dat zelf ook zou moeten doen. Maar eerst vertel ik over een advies van mijn oude schoolmeester Jacques.
"Weet je niet wat een topische zin is?", vroeg één van mijn collega-journalisten laatst wat verbaasd toen we het over het schrijven van een achtergrondartikel hadden. Ik had nog nooit van de term gehoord. "Je gebruikt al topische zinnen, dat weet ik zeker", zei mijn collega. "Ook al noem je…
In deze blog vertel ik je wat tangconstructies zijn, hoe je ze vermijd en waarom je ze soms ook gewoon moet laten staan, net als de beroemde schrijfster Virginia Woolf (zie foto). Ik dacht altijd dat ik tangconstructies bijna automatisch vermeed bij het schrijven van artikelen. Maar toen ik wat oude…
Beeldend schrijven is een goede manier om lezers een verhaal in te trekken. In deze opening van een verhaal voor Quest (eerste versie) koos ik daarom voor een scene waarin twee mannen door een regenwoud trekken op zoek naar een zeldzame stof die malaria kan genezen, maar er gaat iets mis…
Schrijver en NRC-journalist Peter Zantingh publiceerde onlangs een boek dat barst van de clichés. Het gaat namelijk over voetbaltaal. In We vergaten te voetballen analyseert hij op een grappige manier de meest opvallende uitspraken van voetballers, voetbaltrainers en voetbalverslaggevers. Er zitten veel clichés bij: 'Dat is een doelpunt uit het…
Misschien kan ik beter conducteur worden. Steeds als ik een lange treinreis maak, verbaas ik me mezelf met een paar efficiënte werkuren. Zittend op een een krap treinbankje, kan ik op de op één of andere manier sneller schrijven dan achter mijn bureau. In dit artikel leg ik uit hoe…
'Timide schrijvers houden van passieve zinnen, net als timide minnaars van passieve bedpartners houden. Stephen King - Over Leven en Schrijven Deze quote schoot door mijn hoofd toen ik onlangs de eerste versie van een artikel teruglas dat ik schreef voor Quest. Het stuk ging over kinine, een medicijn tegen…
Ga je een reisverhaal schrijven? Zet dan alsjeblieft niet in je artikel dat de bevolking zo aardig is. Dat is zomaar een tip van Iris Hannema, ook wel 'de stoerdere versie van Floortje Dessing' genoemd. Als iemand weet hoe je een reisverhaal schrijft, is zij het. Hannema bezocht 100 landen en schreef verhalen voor…
'Het is kinderachtig', zei een collega laatst tegen me. 'Maar als ik een een mailtje krijg van een eindredacteur met wijzigingen in mijn artikel, is mijn eerste reactie: Wel verdomme! Wat een onzin!' 'Later besef ik altijd dat de eindredacteur eigenlijk wel een punt heeft en mail ik iets braafs terug.' Zelf…
"Je moet dit niet verder vertellen", zei een collega-journalist laatst tegen me. "Maar als ik een artikel schrijf en te vaak hetzelfde woord gebruik, speel ik een beetje vals bij het zoeken naar synoniemen." Mijn interesse was onmiddellijk gewekt door die mysterieuze uitspraak. Iedere schrijver of journalist, probeert in zijn teksten…
Vorig jaar vloog ik naar Seoul om een reportage te maken over een kliniek waar honden worden gekloond. Ik vertrok vrij plotseling, omdat ik de geboorte van een hond zou bijwonen (en geboortes lastig te plannen zijn). Niet handig, want diezelfde week moest ik een verhaal over het menselijk biologisch ritme…
Journalist en AKO-literatuurprijswinnaar Jeroen Brouwers hanteert een harde stelregel: wie vaker dan drie keer 'maar' op een pagina gebruikt, mag zich geen schrijver noemen.* Toen ik dat las, heb ik mijn laatste artikel voor de Volkskrant (over een bezoek aan Tsjernobyl) even onder de loep genomen. Daar ga ik meteen in…
