Een kernzin is de belangrijkste zin in een alinea. Het is de zin waarin de belangrijkste boodschap staat, oftewel de kern van de informatie die je gaat lezen.
Meestal staat de kernzin aan het begin van de alinea. De schrijver kondigt als het ware aan wat het onderwerp is, of welk punt er wordt gemaakt. Daarna volgt een uitleg, meestal ook met enkele concrete voorbeelden.
De kernzin herkennen
Lees het onderstaande voorbeeld maar. Het is een alinea uit het boek Help, ik heb een puber van Kluun.
Ook qua hygiëne zijn er opvallende overeenkomsten tussen pubers en peuters. De puber weet weliswaar uit zichzelf wanneer hij toiletbezoek moet plegen, slaagt er doorgaans in zijn billen op adequate wijze af te vegen en plast ‘s nachts niet meer in bed, maar voor de rest maakt hij net als de peuter een potje van basale hygiënische voorwaarden. Lichaamsgeur, rondslingerende etensresten, vuilophopingen, het deert peuter noch puber.
De eerste zin is hier de kernzin. Kluun komt meteen met de belangrijkste boodschap van de alinea: pubers en kleuters lijken op elkaar.
De zinnen daarna gebruikt hij om die informatie te onderbouwen en te verduidelijken met voorbeelden van situaties waarin deze twee soorten kinderen op elkaar lijken.
De uitgestelde kernzin
Maar een kernzin staat niet altijd aan het begin van een alinea. Soms verrast een schrijver de lezer door de kernzin even uit te stellen. De belangrijkste zin wordt dan voorafgegaan door een grappige aankondiging of observatie.
Kijk maar naar deze alinea van Kluun.
Laten we niet hardvochtig zijn. Soms is de rol van buideldier de beste rol die een ouder zich kan aanmeten. Als de puber een dikke onvoldoende voor Frans heeft gehaald terwijl hij er nog zo zijn best voor heeft gedaan. Als zijn verkering het heeft uitgemaakt. Als de puber van zijn fiets is gevallen en vier weken in het gips moet, terwijl de mussen van het dak vallen.
De eerste zin is hier een soort aankondiging. ‘Laten we niet hardvochtig zijn.’
Daarna volgt de kernzin: soms is de rol van buideldier de beste rol die een ouder zich kan aanmeten. Oftewel: het is soms ook goed om een bezorgde ouder te zijn. Dan komt Kluun weer met een uitleg vol aansprekende voorbeelden.
Wat is een kernzin nou precies
Een kernzin vat dus de inhoud van een alinea samen. De zin staat meestal aan het begin, maar niet altijd. Heel soms kan de kernzin zelfs aan het einde van een alinea staan.
Als lezer word je dan eerst verrast met aansprekende voorbeelden of een verhaaltje. En daarna wordt pas duidelijk wat de schrijver er precies mee wil zeggen.
Kluun had de vorige alinea bijvoorbeeld zo kunnen opbouwen.
Maar er zijn ook die andere momenten. Als de puber een dikke onvoldoende voor Frans heeft gehaald terwijl hij er nog zo zijn best voor heeft gedaan. Als zijn verkering het heeft uitgemaakt. Als de puber van zijn fiets is gevallen en vier weken in het gips moet, terwijl de mussen van het dak vallen. Soms is de rol van buideldier de beste rol die een ouder zich kan aanmeten.
De kernzin staat nu onderaan de alinea als een soort uitsmijter.
Zelf kernzinnen schrijven?
In journalistiek worden kernzinnen trouwens topische zinnen genoemd. Hier lees je hoe je slim gebruik maakt van kernzinnen, oftewel topische zinnen als je zelf een stuk gaat schrijven.
Lees ook: